19. yüzyılın ortalarından yıkılışına kadar Osmanlı Devleti’nin toplumsal tekâmülünün şekillenmesine vasıta olmuş gelişmelerin başında Tanzimat Fermanı yer alır. Tanzimat, doğal kaynakların daha akılcı kullanılmasını sağlamak için ekonomik açıdan tümüyle merkezî mali sisteme bağlı yeni bir bürokrasi oluşturmayı hedeflemiştir. Osmanlı toplumunda sosyal ve iktisadi eşitliği sağlama idealini merkeze alan Tanzimat ile kurulacak yeni mali ve mülki düzende iltizam sisteminin kaldırılarak halk ile doğrudan temas kurma imkânı hedeflenmiştir. Tanzimat’ın ilanından itibaren idari alanda modernleşme hareketleri de hız kazanmıştır. 1840-1842 arasında uygulanan Muhassıllık sistemini müteakiben 1849, 1858 ve 1860 yıllarında önemli idari düzenlemeler yapılmıştır. 1864 yılında Vilayet Nizamnamesi ile uygulamaya konulan köklü idari değişimler kamu idaresinde bazı ihtiyaçları da beraberinde getirmiştir. Bunlardan biri de ihtiyaç duyulan yeni kamu idare yapıları olmuştur. Tokat Hükümet Konağı da Osmanlı kentlerine hükümet konakları inşa etme anlayışının yoğunluk kazandığı Tanzimat sürecinde gündeme gelmiştir. Bu çalışmada, ilk hali günümüze ulaşmamış olan Tokat Hükümet Konağı’nın inşa ve onarım aşamalarının Osmanlı arşiv belgelerinde yer alan bilgiler doğrultusunda ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Osmanlı Arşivi’nden temin edilen resmî evrak sayesinde yapının planı, mimari özellikleri, inşası ve onarımına dair keşif belgeleri, inşa ve onarım süreçleri, inşaatta kullanılan malzemeler gibi çok sayıda detay ortaya çıkarılmıştır. Elde edilen resmi evraka göre Tokat Hükümet Konağı’nın inşasına 1870 yılı sonlarında başlanmış, yapı 1902’de ilk hizmete açılmış, 1908’de ise müştemilatı tamamlanmıştır. Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde muhtelif tarihlerde tamirat geçiren Hükümet Konağı’nın 1980’li yılların başına kadar hizmet verdiği bilinmektedir.

The Imperial Edict of Reorganization (Tanzimat) played a significant role in various developments that influenced or contributed to social development from the mid-19th century until the collapse of the Ottoman Empire. The objective of the Tanzimat reforms was to establish a bureaucratic structure that centralized economic control within the financial system, promoting a more rational utilization of natural resources. The Tanzimat reforms will promote social and economic equality within Ottoman society through the upcoming financial and property system. The state will establish direct communication with the public by abolishing the tax farming practice known as 'İltizam' and eliminating the intermediary role of the tax farmer, referred to as the 'mültezim'. The declaration of Tanzimat led to a significant increase in the pace of modernization efforts in administration. Key administrative reforms were successfully implemented in 1849, 1858, and 1860, following the successful application of the Muhassıllık system between 1840 and 1842. The most notable administrative arrangements were introduced with the 1864 Settlement of Villages. These changes have resulted in specific requirements for public administration. To implement the new property tax system, it is imperative to establish public administration structures. The Tokat Government Office was constructed during this process, and this study aims to reveal the initial construction and repair stages of the office based on the documents in its archive. The Ottoman Archives have provided official correspondence and drawings that reveal comprehensive details about the structure, including its plan, architectural characteristics, construction and repair documentation, construction and restoration processes, and materials used. This information is presented with confidence and authority, showcasing the expertise and competence of the source. Construction of the Tokat Government House began in late 1870, according to official documents. The building was completed in 1902, with its outbuildings finished in 1908. Throughout the Ottoman and Republican periods, the Government House underwent repairs at various dates and served until the beginning of the 1980s.