Bu çalışmada büyük akın ve Zamane akımının önemli temsilcisi olan Arstanbek Buylaş Uulu’nun ölüme yaklaşımı üzerine durulmuştur. Ölümün anlamı: Bir insan, bir hayvan veya bitkide hayatın tam ve kesin olarak sona ermesi, ahiret yolculuğu, ebedî uyku, emrihak, irtihal, memat, mevt, vefat. Demek ki insan için ölüm, ezan ile namaz arasındaki kısa bir yolculuk olan hayatın kesin olarak sona ermesi ebedî bir uyku, ahiret yolculuğu yani emrihaktır. Dinî inanışlara göre Hakk’ın emri olan ölüm bir ahiret yolculuğudur. Ahiret yolculuğu bir anlamda mevtanın ebedî hayatın yaşanacağı ahiret anına dek kabirdeki bekleme süresidir. Ahiret ise, insanın öldükten sonra dirilip sonsuza dek kalacağı ve Tanrı'ya hesap vereceği yerdir. Bundan dolayıdır ki birçok şairler ölüm ve ahiret konusuna değinmiştir. Ölüm gerçeği üzerine elbette Anadolu coğrafyası yazar ve şairlerinin eserleri üzerine epeyi çalışmalar bulunuyorsa da, Türkistan coğrafyasının yetiştirdiği şair ve yazarların eserleri üzerine çalışmalar henüz istenilen seviyede olmadığı hepimizin malumudur. Dolayısıyla bu makalede, 19. Yüzyıl Kırgız ozanlarından Arstanbek Buylaş Uulu’nun şiirlerindeki öl- “ölmek” fiili ve bu fiilden türemiş kelimeler üzerine durularak, halk şairinin “ölüm”e yaklaşımı tespit edilmeye çalışılacaktır. Arstanbek Buylaş Uulu’nun Zamane akımının önemli temsilcilerinden biri olması ise araştırma konusunu daha da ilgi çekici kılmaktadır. Çünkü en büyük temsilcisi Kalıgul Bay Uulu olan bu akımın mensubu âşıklar, zamanın kötüleşeceğini, Kırgızların başlarına ileriki tarihlerde gelecek olumsuzlukları onlarca yıl öncesinden şiirlerinde dile getiren, ahirizzamanı andırır bir zamanın yaklaştığından haber veren önsezili, basiretli âşıklar olarak bilinir. Ancak Zamana akımı mensuplarının şiirleri, Sovyetlerin son dönemine kadar gerektiği gibi araştırılmamış hatta okunması bile sakıncalı olarak kabul edilmiştir.

This study focuses on Arstanbek Buylaş’s approach to death, an important representative of “great poet” and “Zamane” movement. The meanings of death: the certain end of life for a human, an animal or a plant; the way to afterlife; eternal sleep; the order of the Almighty; demise; corpse. It means that death is the ultimate end of the life for a human being whose life is a short journey between the azan (prayer) and the salaah (performance of the prayer). Religious beliefs describe death as commandment, as the volition of the Creator. The journey to afterlife, in one sense, is the waiting-time of the corpse in the grave. Afterlife is the place where the corpse will be questioned by the God and will eternally stay till its rebirth. For this reason, many poets have written about death. Though there are many studies on the concept of death in the works of Anatolian poets and writers, the works of Turkistan poets have not been examined in terms of death, yet. Thus, this article will focus on one of the Kyrgyz poets Arstanbek Buylaş Uulu’s approach to death using the verb öl- “ölmek” (“to die”) and the words originated from this verb used in his poems. Arstanbek Buylaş’s being a representative of Zamane movement makes the study more interesting because the folk poets of this movement, of which the most prominent figure is Kalıgul Bay Uulu, are known as those who are visionary and thoughtful and who could feel that bad things similar to doomsday were approaching and bad things Kyrgyz people would face in the future years before and wrote about it in their poems. However, the poems written by Zamane movement poets have not been properly researched until the last period of the Soviets, and even the reading of them has been considered unfavorable.