TMT’nin Kuruluş Tarihi Hakkında Kktc’de Yanlış Oluşan Kamusal/Toplumsal Hafıza (İngiliz Arşiv Belgeleri Işığında)

Author:

Number of pages:
35-53
Language:
Year-Number:
2018-Volume 13 Issue 16

Kıbrıs’taki İngiliz varlığı 4 Haziran 1878 tarihinde imzalanan Kıbrıs Konvansiyonu ile başlamıştır. İngiltere, bu tarihten itibaren Kıbrıs’taki yönetimini geçici olarak tesis etmiş ancak Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na Almanya safında katılmasını bahane ederek 5 Kasım 1914 tarihinde “ de facto” kararla adayı tek taraflı olarak ilhak etmiştir. İngiltere’nin bu “de facto” kararı 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan Lozan Barış Antlaşmasıyla “de jure” olarak hukuki dayanağa kavuşmuştur. İngiltere, 10 Mart 1925 tarihinde Kıbrıs’ta sömürge yönetimini tesis etmiştir. Kıbrıs’ta ilk toplumsal şiddet olayı bu tarihten yaklaşık 6 yıl sonra 1931 yılı Ekim ayında yaşanmıştır. Kıbrıs Rumları, söz konusu tarihte sömürge yönetiminin vergi düzenlemesini bahane etmiş ve Enosis amaçlı isyan başlatmışlardır. Rumlar, Ekim isyanında sadece İngiliz sömürge yönetimini hedef almış, Kıbrıs Türk toplumuna yönelik herhangi saldırı girişiminde bulunmamışlardır. Kıbrıs’taki toplumsal saldırıların bir diğeri ise 1955 yılında olmuştur. Kıbrıs Rumları, Enosis amaçlı isteklerinin İngiliz sömürge yönetimi tarafından dikkate alınmaması karşısında sorunu 1954 yılı Aralık ayında Birleşmiş Milletler (BM)’e taşımış ancak orada da istediği sonucu alamayınca 1 Nisan 1955 tarihinde Kıbrıs’ta şiddet olaylarını başlatmıştır. Kıbrıs’taki şiddet olayları Haziran ayından itibaren Kıbrıs Türklerine de yönelmiştir. Kıbrıs Türk toplumu, kendisine yönelen şiddet olaylarından sonra öz güvenliklerini sağlamak amacıyla direniş örgütleri kurmuşlardır. Kıbrıs Türk direniş örgütleri 1955 yılından itibaren; Kara Yılan, Kıbrıs Türk Mukavemet Birliği (KITEMB), Volkan, Yıldırım, 9 Eylül Cephesi ve Kara Çete adları altında kurulmuş ancak bu örgütler bölgesel düzeyde kaldıklarından dolayı Kıbrıs geneline yayılamamış ve etkili olamamışlardır. Kıbrıs Türk Kurumlar Federasyonu Başkanı R.Rauf Denktaş, Kıbrıs Türk Lisesi Mezunlar Derneği Başkanı Dr. Burhan Nalbantoğlu ve Türkiye Konsolosluğunda görevli Kemal Tanrısevdi bu etkisizliğin farkına varmışlar ve 1957 yılı Kasım ayında Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT)'nı kurmuşlardır. TMT’nin 28 Kasım 1957 tarihinde yayımladığı ilk bildiride dağınık olarak kurulmuş olan diğer Kıbrıs Türk direniş örgütlerinin TMT çatısı altında toplandığı ilan edilmiştir. TMT bu tarihten itibaren 9 ay boyunca Kıbrıs Türk toplumunun güvenliğini tek başına sağlamış, 1958 yılı Ağustos ayından itibaren Türkiye’den gönderilen subayların denetimine girmiştir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC)’de her yıl 1 Ağustos günü Toplumsal Direniş Bayramı ve TMT’nin kuruluşu olarak kutlanmaktadır. Ancak bu durum TMT’nin kuruluş tarihiyle çelişmektedir. Makalede TMT’nin gerçek kuruluş tarihi İngiliz belgelerinin de desteğiyle ortaya koyulmaya çalışılmıştır.

Keywords


The British presence in Cyprus began with the Cyprus Convention signed on 4 June 1878. Britain has temporarily established the administration of Cyprus from this date, but unilaterally annexed the island with a "de facto" decision on 5 November 1914, with the pretext that the Ottoman Empire joined the First World War in Germany. This "de facto" decision of the England has reached legal grounds as "de jure" with the Lausanne Peace Treaty signed on 24 July 1923. England established colonial rule in Cyprus on 10 March 1925. The first social violence incident in Cyprus occurred in October 1931, approximately 6 years after this date. The Greek Cypriots, in the meantime, have resorted to taxation of the colonial administration and launched a rebellion for Enosis. In the October revolt, the Greeks targeted only the British colonial government and did not attempt any attack on the Turkish Cypriot community. Another one of the social attacks in Cyprus happened in 1955. The Greek Cypriots moved to the United Nations (UN) in December 1954, when their request for Enosis was not taken into account by the British colonial administration, but when they did not get the desired result there, they launched violence in Cyprus on 1 April 1955. Violent incidents in Cyprus have also turned to Turkish Cypriots since June. The Turkish Cypriot community has set up resistance organizations to ensure self-security after violent incidents. The Turkish Cypriot resistance organizations have been active since 1955; Kara Yılan, Kıbrıs Türk Mukavemet Birliği (KITEMB), Volkan, Yıldırım, 9 Eylül Cephesi and Kara Çete, but these organizations have not been able to spread throughout Cyprus and have not been effective because they remained at the regional level. R. Rauf Denktas, President of the Federation of Turkish Cypriot Institutions, Dr. Burhan Nalbantoğlu, President of the Turkish Cypriot High School Alumni Association, and Kemal Tanrısevdi, Consulate of Turkey officials realized this ineffectiveness and the Turkish Resistance Organization (TMT) which have established in November 1957. In the first report published by the TMT on November 28 th, 1957, it is declared that other scattered Turkish Cypriot resistance organizations were gathered under the roof of the TMT. TMT has the security of the Turkish Cypriot community for 9 months from that date alone, since the August 1958 were under the control of officers sent from Turkey. Every year in the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) is celebrated on 1st August as the foundation of the Social Resistance Festival and Establisment date of TMT. However, this situation contradicts the establishment date of TMT. The actual establishment date of the TMT has been tried to be set forth with the support of British documents with this paper.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 3,933
Number of downloads 682

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.