TÜRK SİNEMASINDA “HAZRETLİ FİLMLER” DÖNEMİNDE ÇEKİLEN DİNİ FİLMLERDE İDEOLOJİ VE ÖZNE

Author:

Number of pages:
801-819
Language:
Year-Number:
2018-Volume 13 Issue 18

En genç sanat dalı kabul edilen sinema, başlangıç yıllarından itibaren gündelik hayatın ayrılmaz bir parçası olan din konusuna önemli yer ayırmıştır. Türk sinemasında ise din konusu, çeşitli toplumsal ve siyasal dinamiklerin de etkisiyle 1950’li yılların sonlarına kadar genellikle görmezden gelinen bir olgu olarak kalmış ve 1960’lardan itibaren din sinema ilişkileri normalleşmeye başlamıştır. Bu normalleşmede, 1961 yılında çekilen Hz. Ömer’in Adaleti filmiyle başlayan ve 1973 yılına kadar çekimleri devam eden dini filmlerin etkisi büyüktür. Dini konulardan ya da dindar insanların gündelik yaşamlarında karşılaştıkları sorunlardan çok dini kişiliklerin hayat hikâyelerini konu alan bu filmler, literatürde Hazretli Filmler olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmada 1961-1973 yılları arasında Hazretli Filmler olarak bilinen akım çerçevesinde çekilen 33 film incelenmiş ve bunlar arasından amaçlı örneklem yöntemiyle seçilen Hz. Eyyüb’ün Sabrı (Asaf Tengiz, 1965), Yahya Peygamber (Hüseyin Peyda, 1965), Allah’ın Aslanı Ali (Tunç Başaran, 1969), Rabia (Osman Seden, 1973), Rabia (Süreyya Duru, 1973), Hz Ömer (Asaf Tengiz, 1973), Bilal’i Habeşi (Çetin İnanç, 1973), Hz. Ömer’in Adaleti (Osman Seden, 1973), Hz. Yusuf (Nuri Akıncı, 1973), Kız Evliya/ Sarıkız (Nuri Akıncı, 1973), filmleri nitel içerik ve söylem analizi yöntemleriyle çözümlenmiştir. Yapılan çözümleme sonucunda seçilen filmlerde Müslümanların genellikle mağdur taraf olarak gösterildiği, işkence altında dahi din değiştirmeyi reddederek çoğu zaman ölümü tercih ettikleri, Müslüman kadınların kapalı giysiler içerisinde görünürken diğer dinlerden olan kadınların açık saçık kıyafetler içerisinde gösterildiği; açık saçık giyinmenin ya da lüks yaşamın ahlaki yozlaşmışlığın göstergesi olarak kullanıldığı, hayatı konu edinilen din büyüklerinin olağanüstü insanlar olarak her türlü zaaflarından arınmış, adaletli ve sürekli iyilik yapan özneler olarak temsil edildiği bulgulanmıştır.

Keywords


The cinema, which is considered to be the youngest art school, has made an important place in the topic of religion which is an integral part of everyday life since the beginning. In the Turkish cinema, the subject of religion has remained a phenomenon that has often been ignored until the end of the 1950s, under the influence of various social and political dynamics, and since the 1960s religion and cinema associations have begun to normalize. In this normalization, in 1961, the influence of religious films are great which started with the film The Justice of Hz. Omar and continued shooting until 1973. These films, which focus on the life stories of many religious people from religious issues or problems that religious people have encountered in their everyday lives, are referred to in the literature as the Holy Films (Hazretli Films). In this study, 33 films shot in the current frame known as Holy Films (Hazretli filmler) between 1961-1973 were examined and among them, The Patience Of Prophet Ayyub (Asaf Tengiz, 1965), John The Baptist (Hüseyin Peyda, 1965), The Lion Of Allah Hazrat Ali (Tunç Başaran, 1969), Rabia (Osman Seden, 1973), Rabia (Süreyya Duru, 1973), Hz Omar (Asaf Tengiz, 1973), Bilal’i Habeşi (Çetin İnanç, 1973), The Justice of Hz. Omar (Osman Seden, 1973), Hz. Yusuf (Nuri Akıncı, 1973), Sarikiz (Nuri Akıncı, 1973) films chosen by objective sampling method were analyzed by qualitative content and discourse analysis methods. As a result of the analysis made, Muslims are often depicted as victims, Muslims refuse to change religion even under torture, often prefer death, Muslim women appear in closed clothing, while women from other religions are shown in open garments; it has been found out that the elders of the religions who are subject to life are represented as extraordinary people who are free from all kinds of weaknesses and who are doing justice and good deeds.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 2,729
Number of downloads 416

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.