Dedelik, Anadolu Aleviliğinin yüzyıllar boyunca ayakta kalıp kuşaktan kuşağa aktarılmasını sağlayan en önemli kurumu olduğu gibi, bu geleneğin sosyal ve dini yapılanmasında hayati bir öneme sahiptir. Dedelik kurumu sosyal cemaat yapılanması bakımından Aleviliğin temelini oluşturur. Alevî topluluğunda dedenin statüsü üst düzeydedir. Dedeler Alevi-Bektaşî topluluklarında hem dini hem de dünyevi otoritedir. Alevi ocaklarında yetişen Dedeler ana bilgi kaynağı olarak kabul edilmektedir. Alevi/Bektaşî geleneğinde ana bilgi kaynağı olarak görülen dedelerin Alevîlik-Bektâşilik konusuna yaklaşım ve yorumları da büyük önem arz etmektedir. Geleneksel, modern hatta postmodern değişim süreçlerinin yaşandığı ülkemizde Alevi Dedelerinin görüş ve düşüncelerinin Alevi-Bektaşi geleneğinin sağlıklı bir yaklaşım içerisinde ortaya konulması için temel referans olarak kullanılması kaçınılmazdır. Dedeler, Alevi toplumunda Yol’un gereklerinin yeni nesillere aktarılması, benimsetilmesi ve yaşatılması noktasında çok önemli bir yere sahiptirler. Biz de bu nedenle araştırmamızda Tokat yöresinde yaşayan 10 Alevi dedesi’nin Alevîlik-Bektâşilik hakkındaki görüşlerini esas aldık. Kanaatimizce Alevi/Bektaşî geleneğinin en güçlü ve diri olduğu illerden biri Tokat’tır. Bu çalışmada, Alevî kültürünün çok zengin dinî ve sosyal tezahürlerinin yaşandığı Tokat yöresinde yaşayan Alevi Dedelerinin Alevîlik ve Bektaşiliğe bakışını Din Sosyolojisi açısından inceleme ve araştırmaya tabi tutuyoruz.

Dedelik is indispensable institution for maintaning Anatolian alevism through the centeruies. Nevertheless, as Alevism is also inhereted from generation to generation, Dedelik plays a vital improntance on social and religious constrution of the Alevi tradition. The Dedelik institution underlies Alevism regarding its social religious group structure. In the Alevi community, Dede`s status is highly important. These Dedes are in authority both in religious and earthly issues in their Alevi-Bektasi communities. Dedes, who were trained in Alevi houses, were accepted as the fundamental information source among their followers. As these dedes are the main authorities regarding the information source, their approaches and interpretation towards Alevilik and Bektasilik subjects are also valuable. As we have been exposing conventional, modern, even post-modern changing processes in our country, Alevi dedes` thoughts and views were inevitable to utilize as the main reference in order to gain a healthy Alevi-Bektasi traditional approach. Dedes have a vital position on conveying, acknowledging and sustaining the requirements of the traditional path towards the later generations. Correspondingly, in this study, we have conducted ten Alevi dedes who reside in Tokat regarding their views on Alevi-Bektasi subject. In our opinion, Tokat is one of the cities, where the tradition of Alevi- Bektasi is still strong and alive. In this article, from a sociological perspective we have examined and analyzed views of Alevi Dedes, who live in Tokat areas, where the tradition has rich social and religious applications, on Alevism and Bektasi belief.