Bir Masal, Beş Metin: Bir Keloğlan Masalında İçerik ve Biçim Dönüşümleri

Author:

Number of pages:
47-66
Language:
Year-Number:
2017-Volume 12 Issue 34

Masallar, hayal ürünü olayların anlatıldığı, yer ve zaman kavramının belirsiz bir şekilde aktarıldığı, halk dilinde anlatılarak oluşan ve gelişen sözlü edebiyat ürünleridir. Evrensel ve eğitsel konuları işlemesi bakımından halkbilim ve eğitim açısından önem taşıyan masallar, bu açıdan halkbilim, eğitim, ahlak, dil ve edebiyat çalışmalarının konusunu teşkil etmektedir. Sözlü edebiyat ürünleri bireyden bireye toplumdan topluma aktarılırken bazı değişikliklere uğradığı gibi sözlü dilden yazılı dile aktarılırken de birtakım değişim ve dönüşümler geçirmektedirler. Kimi eklemeleri, eksiltmeleri ve değiştirmeleri içeren bu dönüşümler temel olarak dil göstergesinin canlı ve gelişen özelliğinin bir ürünü olarak açıklanmaktadır. Bu çalışmada, farklı anlatıcılar ve derleyiciler tarafından yazıya aktarılan masallardaki değişim ve dönüşümler konu edilmiştir. Bu bağlamda aynı masalın farklı eş metinlerdeki (varyantlardaki) dönüşümleri biçim, kurgu ve üslup açısından karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Masallar, yüz temel eser seçkisindeki masal kitaplarıyla sınırlı tutulmuştur. Beş masal içinden yayımlanma tarihi en eski masal ana metin olarak belirlenmiştir. Diğer dört metin eş metin olarak varsayılmıştır. Çalışmada, masallar, Vladimir Propp’un belirlediği ve alan yazınında sıklıkla temel alınan biçimsel işlevlere göre ayrılmış, metinlerarasılık ilkelerine dayanarak dönüşüm türlerine göre ele alınmıştır. Kesitlere ayrılan metinler, olay örgüsüne ve kişilerin işlevlerine göre tematik açıdan incelenmiştir. Anlatıcıların, masalı yazıya aktarırken metinlerde gerçekleştirdikleri dönüşümler üslup açısından karşılaştırılarak örneklerle sunulmuştur. Metinler cümle ve sözcük sayılarına göre biçimsel olarak karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak beş masal başlangıç durumundan sonuç durumuna kadar farklı kelimelerle anlatılsa bile olayın ve ana kalıbın aynı anlam çerçevesinde olduğu belirlenmiştir.

Keywords


Tales are oral literature products in which fictitious events are told, transmitted in a way with ambiguous place and time concept, they are formed and development by storytelling in folk speech. Tales are important in folklore and education for they handle universal and educational subjects; in this aspect it constitutes the subject of folklore, education, ethics, language and literature works. Oral literature works undergo some changes while being transferred from person to person, community to community; some changes also occur while they are being transferred from oral language to written language. These changes involve some additions, deductions, and alterations; they are basically explained as a result of the characteristic of linguistic sign, it is alive and developing. In this study, the subject is changes and alterations in tales transferred to writing by different narrators and compilers. In this context, alterations of the tale in different variants are examined comparatively in style, construction, and style. Tales are limited to tale books in one hundred fundamental works selections. The one with the oldest publication date was determined as the base text between five tales. Other four tales are assumed as co-text. In the study tales were distinguished according to the stylistic functions determined by Vladimir Propp and generally used in the body of literature, they were handled according to their alteration types based on intertextuality principles. The texts were cross-sectioned, they were examined thematically according to storyline and function of persons. Alterations made by tellers while transferring the tale into writing were compared stylistically and submitted with examples. Texts were compared stylistically according to their sentence and word number. As a result, it was determined that even though five tales were told with different words from start to finish, the main pattern stayed in the same meaning framework.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,191
Number of downloads 514

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.