19. Yüzyıldan Cumhuriyet Dönemine Türk Mobilya Sanatı ve Mobilya Üretiminin Gelişimi

Author:

Number of pages:
179-200
Language:
Year-Number:
2017-Volume 12 Issue 29

Türk- İslam kültüründe sedir, yüklük, niş gibi yapıyla birlikte biçimlenen iç mekân donatı kültürü, 19. yüzyılda Batılılaşma/Modernleşme sürecine girmiştir. Bu sürecin başlamasında Avrupa ülkeleri ile başlayan siyasal, ekonomik ve kültürel ilişkilerin yoğunlaşması etkili olmuştur. 19. Yüzyılın ikinci yarısından sonra, öncelikle saraylarda ve daha sonra da toplumun elit tabakasına ait konutlarda yapıyla biçimlenen sabit iç mekân donatıları yerine Batı tarzı mobilyalar kullanılmaya başlanmıştır. Batı tarzı mobilyanın kullanımı zamanla toplumun diğer kesimlerinde de yaygınlık kazanmıştır. İlk Batı tarzı mobilya üretimi Yıldız Sarayı’nda Padişah II. Abdülhamid tarafından açılan ve Tamirhane-i Hümayun olarak isimlendirilen marangozhane bünyesinde olmuştur. Kendisi de usta bir marangoz olan Sultan Abdülhamid’in bizzat çalıştığı ve gelişimi için uğraşlar verdiği bu atölyede yetişen marangozlar, döşeme ustaları ve oyma ustalarının atölyenin kapanmasından sonra saraydan ayrılarak kendi mobilya atölyelerini kurmasıyla Osmanlı’nın son dönemi ile Cumhuriyetin ilk yıllarında mobilya üretimi gelişmiştir. Bu çalışma kapsamında Osmanlı’nın son döneminde mobilya üretiminin gelişimi, Tamirhane-i Hümayun ve başta İstanbul Sanayi Mektebi ( Dersaadet Sanayi Mektebi) olmak üzere İzmir, Bursa, Diyarbakır, Kastamonu İşkodra, Bosna gibi çeşitli şehirlerde mobilya yapımı ve mobilyaya ilişkin alanlarda teknik eğitim veren kurumlar ile bunların Cumhuriyet döneminde mobilya üretiminin bir sektör haline gelmesindeki katkıları ve yansımaları incelenecektir. Çalışmanın konuyla ilgili Türk mobilya sanatı ve mobilya üretimi sektörüne ilişkin diğer çalışmalara yazılı bir kaynak teşkil etmesi amaçlanmıştır.

Keywords


Indoor outfit culture which was shaped with structures such as couch, alcove and niche in Turkish-Islamic culture get into Westernization/Modernization process in 19th century. Intense political, economic and cultural relations with European countries were also effective in the initiation of this process. After the second half of the 19th century, Western style furniture started to be used instead of fixed indoor outfit which was shaped with the structure first of all in palaces and then in the houses of aristocracy. Use of Western style furniture became common in other sections of society in time. The first Western style furniture production began in the carpenters sections of Yıldız Palace which was named as Tamirhane-i Hümayun (Imperial Repair-shop) and founded by II. Abdulhamid. Carpenters, upholster masters and engravers who were trained in this workshop where Sultan Abdulhamid, as a skilled carpenter himself, also worked and made great effort for its development left the palace after the section was closed and founded their own furniture workshops which resulted in the improvement of furniture production in the final period of Ottoman Empire and first years of Republican Period. Within the scope of this study, the reflections and contributions of development of furniture production in the last period of Ottoman Empire on primarily Tamirhane-i Hümayun and Istanbul School of Industry (Dersaadet Sanayi Mektebi) and on furniture production in cities such as Izmir, Bursa, Diyarbakır, Kastamonu İşkodra, Bosnia and on institutions which give technical education about furniture and furniture production becoming a sector in Republican period. It was aimed that the study would serve as a written resource for other studies in art of Turkish furniture and furniture production.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 2,085
Number of downloads 654

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.