Güney-Kuzey Köle Ticaretinde Antalya Limanı Antalya limanı, geçmişte Anadolu’nun Akdeniz ve Dünya Ticaret ağına açılan önemli bir kapısıdır. Liman güney- kuzey köle ve emtia ticaretinde merkezi bir kavşak görevi görmüştür. Bu ticaretin de Antalya’nın Akdeniz de önemli bir liman şehri haline gelmesine katkısı yadsınamaz. Liman; Bizans, Selçuklu ve Osmanlılar zamanında Akdeniz tüccarlarının uğrak yeri olmuştur. Hindistan ve Arap mallarının giriş kapısı niteliğindedir. Osmanlı döneminde Antalya limanından elde edilen gelirler arasından kölelerden alınan pençik resminin önemli bir payı olduğunu söylenebilir. Köle ticareti trafiğinde liman önem arz etmektedir. Hindistan baharat ticaretin yolunun değişmesi ile 17. yüzyılda liman işlerliğini kaybetse de Afrika’dan köle getirilmeye devam edilmiştir. 19. yüzyıl Antalya şer’iyye sicillerinde siyahi kölelere rastlanmaktadır. Osmanlı geniş toprak sahiplerinin ve hane halkı aileleri ile Batı Anadolu da tarım faaliyetlerde halen köle emeğine gerek duyulduğu sonucuna varılabilir. Bu doğrultuda literatür destekli birincil kaynak olarak Başbakanlık Osmanlı Arşivlerinden “maliyeden müdevver”, “başmuhasebe defteri” ve “kamil kepeci” tasnifleri kullanılmıştır. Bu araştırmada tarihsel süreç içerisinde Antalya ve limanın değişim, dönüşüm ve gelişimi irdelenmiştir. Antalya’nın tarihi Türkler öncesi, Selçuklu ve Osmanlı dönemi olmak üzere üç döneme ayrılarak Antalya limanın dönemsel etkinliği ortaya çıkarılmıştır. Bu bağlamda Antalya limanındaki ticaret ve köle ticareti araştırılmıştır. İlk olarak Antalya’nın kuzey ticaretindeki rolü akabinde güneydeki rolüyle beraber ipek ve baharat yollarındaki konumu ele alınıp köle ticaretine geçiş yapılmıştır. Ayrıca Köle ticaretinden alınan gümrük vergileri, Antalya iskelesinin verildiği mukataalar ve iltizamlar tespit edilmiştir.

Port of Antalya in South-North Slave Trading Antalya port was an important gateway to Anatolia's Mediterranean and World Trade network in the past. The port served as a central junction in the south-north slave trade and commodity trade. It cannot be denied that this trade contributed to Antalya in becoming an important port city in the Mediterranean. The port became a frequent place for Mediterranean merchants during the Byzantine, Selçuklu and Ottoman periods. It was the gateway to the Indian and Arabian goods. It can be said that the “pençik” image taken from the slaves had an important share among the income obtained from the port of Antalya during the Ottoman period. The port was important in slave trade traffic. Although the port lost business in the 17th Century with the change of the way of Indian spice trading, it carried on to bring slaves from Africa. Black slaves are found in the 19th century Antalya sherist registers. With the Ottoman large landowners and households, it can be concluded that slave labour was still needed for agricultural activities in Western Anatolia. In this respect, of the Prime Ministry Ottoman archives, "Finance Circular", "Head Accounting Book" and "Kamil Kepeçi" regimentations were used as the primary source supported by the literature. This study aims to analyze the change, transition and development of Antalya and its port within the frame of historical period. The history of Antalya has been put forward by dividing it into before Turks, Selcuklu and Ottoman periods. In this context, the trade and trade of slave have been studied. Firstly, the role of Antalya in north trade, then its role in the south trade and its position in the silk and spice roads have been handled and slave trade has been explained. Moreover, it has been found out that custom taxes gained from slave trade, the “mukataa” of Antalya port and “iltizams” have been identified.