Sa‘dî’nin, Salgurlu Beyi Ebûbekr bin Sa‘d bin Zengî’nin veliahtı II. Sa’d adına XIII. yüzyılda kaleme aldığı Gülistân, Fars Edebiyatının sınırlarını aşarak dünya edebiyatına mâl olmuş bir eserdir. Dîbâce, 8 Bâb ve Hâtime olarak tertip edilen eser, “padişahlık, dervişlik, kanaat, az konuşmak, aşk ve gençlik, yaşlılık, sohbet adabı” konuları etrafında şekillendirilen hikâyelerden ve hikmetli sözlerden oluşmaktadır. “Ahlak” temini işleyen, ağırlığı mensur olan, tarih/halk hikâyeleri, ayetler, hadisler, vecizeler, atasözleri, deyimler gibi anlatım malzemelerinin yanında eser; beyit, mısra, rubai, kıta başlıklı manzumelerle güçlendirilerek bir belagat ve fesahat kitabı olarak medreselerde de okutulmuştur. Nasihatname türünün önde gelen numunelerinden olan Gülistân, Klasik Türk Edebiyatı geleneğinin temel eserleri arasında yer almış; XIV. asırdan itibaren pek çok kez tercümesi ve şerhi yapılmış, sözlükleri hazırlanmıştır. Bu çalışmada; Sa‘dî’nin meşhur eseri Gülistân’ın Klasik Türk Edebiyatı’ndaki yansımaları “divanlar özelinde” incelenmiş, eserin şiirimizde hangi özellikleriyle yer aldığı, öne çıkarıldığı değerlendirilmiş, 185 divanın taranması sonucu ortaya çıkan hususlar ana başlıklar altında tasnif edilmiştir. Gülistân’ı, şairlik ve yazarlık eğitimi için bir hazırlık kitabı, belagat ve fesahat öğreten bir başvuru kaynağı olarak değerlendiren divan şairleri; eseri, içerdiği “gül” kelimesi ve içinde bulundurduğu “şekil ve mana güzellikleri” dolayısıyla da sık sık sevgiliye teşbih etmişlerdir. Bunun yanında Gülistân’ın bir şaheser olması hasebiyle, divan şairleri övünür veya överken; ya kendilerini Sa‘dî’ye rakip görmüşler ya da kendi şiirlerindeki ifadelerin güzelliğini Gülistân ile mukayese etmişlerdir.

Gülistân, written by Sa‘dî in the name of Sa’d II, the descendant of Sultan of Salgur Ebûbekr bin Sa‘d bin Zengî, is a world famous literary work going beyond the Persian literature. Being organized in three sets as Dîbâce, 8 Bâb and Hâtime, the work comprises tales formed within the concepts of monarchy, saints, austerity, tranquility, love and youth, senescence and social decorum. As well as narration techniques such as past, folk tales, verses of Quran, hadiths, succinct expressions, proverbs and idioms, most of which are prose works studying ‘morals’, the work was also benefitted as a rhetoric and fluency book in Islamic universities being reinforced by several poem forms as couplet, verse, rubai and stanza. Being one of the foremost examples of advisory works, Gülistân has been regarded as among the main works of Turkish Literature tradition and has been translated, commented and glossaries prepared since the 14th century. In this work, reflections of Sa‘dî’s famous work Gülistân have been analyzed specific to literature gatherings, the position of the work in our literature with which peculiarities has been assigned and the outcomes of 185 literary scannings have been classified under main headlines. Divan poets, who regard Gülistân as a course book in poetry and prose writing as well as a consultant source in rhetoric and fluency, mostly resembled it to a lover regarding the word ‘gül’ in its content and ‘formal beauty and meaningfulness’ it involves. Besides, as Gülistân is a masterpiece, divan poets considered Sa‘dî as their rival or compared their works with Sa‘dî’s Gülistân while praising it or their own works.