Osmanlı’da Sebebi Meçhul Olan Kuleli Vakası’nın Tarihî Arka Planı Hakkında Bazı Mülahazalar

Author:

Number of pages:
511-530
Language:
Year-Number:
2017-Volume 12 Issue 16

Türk siyasi tarihinde özellikle Osmanlı Devleti’nde darbeler bir gelenek haline gelmiştir. Devlet yapısında yapılan değişiklikler ile çıkarlarına ters düşen gruplar, yönetimde olanları etkisiz hale getirmek için isyan ya da darbe yolunu seçmişlerdir. Osmanlı tarihinin özellikle 18. ve 19. yüzyıllarında daha sık görülen bu müdahaleler, Türk siyasî kültürünün bir geleneği olarak görülmüştür. Ancak yapılan her isyan ya da darbe Türk siyasî hayatında tamiri mümkün olmayan ya da zor olan yıkıcı, acı ve kalıcı izler bırakmıştır. Hakikatte hangi şekilde olursa olsun halkı temsil eden meşru yönetimleri, hukuk dışı yollarla yıkarak halkı temsil etmeyen kişi ya da grupların iş başına gelmesi kabul edilemez. Türk siyasi tarihinde henüz gerçek mahiyeti belirlenemeyen darbe girişimlerinden birisi de Kuleli Vak’ası’dır. Darbe hareketi, Tanzimat ve Islahat Fermanları ile gayrimüslimlere eşit vatandaşlık haklarının verilmesi üzerine Abdülmecid yönetimini tahttan indirmek için planlanmıştır. Askerî erkan, ilmiye sınıfı ve yönetimde farkklı görevlerde olanlardan oluşan bir grup amaçlarına ulaşmak için gizli bir cemiyet kurmuşlar, gerçekleştirmek istedikleri hareketin (darbe/isyan), nasıl uygulanacağı yani aksiyonel durumunu Kılıç Ali Paşa Camii’nde görüşürken yakalanmışlardır. 41 kişiden oluşan cemiyet üyeleri Kuleli Kışlasına getirilmiş ve bu kişilerin mahkemelerinin yapılması için özel mahkeme kurulmuştur. Tek tek ve yüz yüze yapılan sorgulama sonunda 41 kişilik cemiyet üyelerine, görev, yetki ve sorumluluklarına göre farklı farklı cezalar verilmiştir. Birinci grupta olanlar yani darbenin kurmay heyeti siyaseten idamla, ikinci grupta olan 13 kişi ömür boyu kürek, üçüncü ve dördüncü grupta olanlar ise hapis ve tart gibi daha hafif cezalara çarptırılmışlardr. Ancak darbe girişimi planlama aşamasında olup, harekete geçememelerinden dolayı idam kararı verilenlerin cezası küreğe, kürek cezası ise kalebentliğe çevrilmiştir.

Keywords


Ottoman Empire. The powers have chosen either revolt or coup in order to make the administration ineffective when the amendments of the state structure become incompatible with their interest. These interventions were seen in 18th and 19th centuries in the Ottoman Empire and they have been considered as tradition of the Turkish political culture. Each revolt or coup, however, has left disruptive, very painful and permanent marks in the Turkish political life. One of the attempted-coups in the Turkish political history is Kuleli Event whose true nature is still remained unknown. This coup attempt was planned for the dethronement of the administration of Abdul Majid upon the decision of equal civil rights for the non-Muslims in the Tanzimat and Edict Reforms. A group of people consists of the soldiers, scholars and the personnel who were in the administrative positions founded a community and they were arrested while they were having meeting and planning the actual situation of their attempt. The total 41 members of this community were brought to Kuleli Barracks and special court was established to judge them. Based on the individual and face to face judgment, the members of group were sentenced according to their responsibility, ranks and duties.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,519
Number of downloads 353

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.