Birinci Dünya Savaşı Sonrasında Trabzon’da Yayınlanan Edebi İctimai Fenni Bir Mecmua: Kaygu

Author:

Number of pages:
211-228
Language:
Year-Number:
2017-Volume 12 Issue 1

Osmanlı Devleti’nde bilhassa Tanzimat sonrası başlayıp Meşrutiyet döneminde zirveye ulaşan basın ve yayın hayatı içinde yerli-yabancı çok sayıda gazete ve mecmua neşredilmiştir. Bilhassa 1908 yılında II. Meşrutiyetin ilanının ardından ilk anda serbest bir sürece girilmesi, basına uygulanan baskıların ortadan kalkması, dönemin aydın ve idealist kişilerini hareketlendirmiştir. Bu dönemin aydınları kendi düşünceleri doğrultusunda topluma yön verme, milleti uyarma gibi gerekçelerle çeşitli gazete ve dergiler çıkarmışlardır. Bu anlayış Birinci Dünya Savaşı yıllarında kısmen kesintiye uğrasa da savaş sonrası eski canlılık tekrar geri gelmiştir. Bu hareketliliğin en bariz şekilde hissedildiği vilayetlerden biri de oldukça eski ve köklü bir basın hayatına sahip olan Trabzon’dur. Zira 1918 senesinde bir grup Trabzonlu aydın tarafından edebi, içtimai ve fenni bir mecmua adı altında çıkarılmaya başlanan “Kaygu” da söz konusu canlılığın taşradaki yansımalarından biridir. Birinci Dünya Savaşı sırasında işgale uğrayan ve iki sene süren acı dolu işgal yıllarının ardından çıkarılan Kaygu, bu yönüyle seçkin bir öneme sahiptir. 17 sayı yayınlanan fakat sadece ilk 9 sayısına ulaşabildiğimiz bu mecmuanın hayli zengin bir yazar kadrosuna sahip olduğu görülmüştür. Kaygu Mecmuası’nın içeriğinde ağırlıklı olarak eğitim ve edebiyatla ilgili yazı ve şiirler yayınlanmış, dergide ayrıca sağlık, sosyal hayat ve gündelik sorunlara da temas edilmiştir. Kaygu Mecmuası’nda eğitimin önemi, ailenin bireyin yetişmesi noktasındaki işlevi, ahlaki çöküntüye sebep olan gelişmeler, savaş sonrası sosyal ve toplumsal hayatta görülen aksaklıklar, gündelik hayatı tehdit eden sosyal problemler, kız çocuklarının eğitimi, o günlerin en büyük sorunlarından olan bulaşıcı hastalıklar ve bunlarla mücadele gibi önemli meseleler hakkında çeşitli yazılar kaleme alınmıştır. Bunlar haricinde çok sayıda şiir, gazel gibi edebi çalışmalar da bu mecmuada kendine yer bulmuştur. Derginin son kısımlarında meraklılarına hitap eden, bulmaca ve ödüllü sorular sorulmuş, kazananlara küçük hediyeler verilmiştir. Mecmuanın içeriğinde yer alan yazılarla ilgili genel bir değerlendirme yapıldığında, bireyin yetişmesinde eğitimin öneminin ortaya konulduğu görülmüştür. Bunun dışında içki, fuhuş, gösteriş merakı ve bencillik gibi savaş sonrası iyice yaygınlaşan toplumsal sorunların ortadan kalkması için aile ve okulda verilen sağlam eğitimin mutlak gerekli olduğu savunulmuş, kızların da erkekler gibi eğitilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu çalışmada, Osmanlı Devleti’nin önde gelen vilayetlerinden biri olan Trabzon’da, kentin ileri gelen aydınları tarafından çıkarılan Kaygu Mecmuası hakkında bilgiler verilmiştir

Keywords


Many local and foreign magazines were diffused in the press life that started especially after Reorganizations (called Tanzimat) and peaked up under constitutionalism (called Mesrutiyet) in Ottoman Empire. Especially after the Second Constitutionalism (called Mesrutiyet the 2nd) declared in 1908, entering into the process of liberty at first, and disappearance of the pressure on press made the intellectual and idealist people start an action. That period’s intellectual people published newspapers and magazines on the grounds that directing the public in the base of their ideas, and warning the public. This idea had a cut in the years of World War One, but after the war it started to be active again. One of the cities that this action was felt in clearly is Trabzon, has a pretty old and long-standing background press life. Likewise the ‘Kaygu’ that started to be published in 1918 by a group of intellectual people under the name of a social and scientific journal, is a reflection of this mentioned action in country. Kaygu that was occupied during the First World War, and was published after two years occupancy in pain, has a special importance. It has been observed, this journal had a pretty large writer team, and it was published 17 issues but we reached only 9 issues. Writings and poems about education and literature were mainly published in this journal, and also health, social life and daily problems were touched in the journal. Several writings were written up based on important topics like importance of education, family’s role on raising i

Keywords

Article Statistics

Number of reads 553
Number of downloads 363

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.