Râhatu’n-Nüfûs’ta Yer Alan Aslî Fiillerin Yardımcı Fiil Olarak Kullanılması

Author:

Number of pages:
1-10
Language:
Year-Number:
2017-Volume 12 Issue 5

Sosyokültürel ve ekonomik gelişmelerde, ilerleme, konuşurların standart dillerinin oluşmasına ve dil gelişimine yardımcı olur. Çünkü bu iki unsur meslekleşme yani, meslek birliğinin ve grupların oluşmasını sağlar. Bilim ve teknolojide ilerleme, beraberinde yaşamsal bir zenginlik getirir. Bu zenginlik hayatın her şubesine aks eder. Bu yaşam şubelerinin başında da dil gelir. Yapılan yeni keşifler, icatlar ve kavramlar, tanımlanmak için bilinçli ve kontrollü kelime oluşturma eylemine götürür. Yeni kelime yapma yollarından birisi de fiillerden yararlanmadır. Gelibolulu Mustafa Alî’nin Kayseri Râşid Efendi kütüphanesindeki nüshası Râhatu’n-Nüfûs’ta yer alan Aslî (çekirdek) Fiillerin Yardımcı Fiil Olarak Kullanılmaları’na yer verildi. Bu fiillerin açıklamaları yapılarak, içinde bulundukları cümleler aktarıldı. Özellikle Türkçe isimlerle oluşturulan bileşik fiillere değinildi. Türkçe fiil bir Türkçe isimle kullanılabildiği gibi, yabancı isimlerle de kullanılmıştır. Bir fiiller zengini olan Türk dilinin XVI. yüzyılda (Râhatu’n-Nüfûs’ta) hangi aslî fiillerin yardımcı fiil olarak kullanıldığı ve ayrıca bu çekirdek fiillerin mecaz ve terim anlamlarına değinildi. Asıl fiillerin de yardımcı fiil olarak kullanıldığı Râhatu’n-Nüfûs’ta görülmektedir. Râhatu’n-Nüfûs, Gelibolulu Mustafa Alî tarafından XVI. yüzyılda yazılmış yarı tercüme yarı te’lif bir bâh-nâmedir. Makalede, bâh-nâme ilgili bilgi verildi. Bâh-nâmelerin cinsel sağlığı ve cinselliği anlatan eserler olmanın yanı sıra; anatomi, farmakoloji, zooloji, botanik ve halk edebiyatı disiplinleriyle sıkı bir ilişki içinde olduğu, bu durumda, yazmaların bir ansiklopedi niteliği taşıdığı vurgulandı. Tarihî Türk bilim dilinin gün ışığına çıkarılmada, önemli bir rol oynayabileceği görüşü ifade edildi. Bâh-nâmeler, bu bağlamda değerlendirildiğinde, Tarihî Türk bilim dili ve kültürü açısından ciddi katkılar kazandırabileceği görüşü belirtildi. Bâh-nâmeler, halkın daha kolay anlayabilmesi için devrin diğer eserlerine oranla daha sade ve anlaşılır bir Türkçe ile yazılmıştır. Ayrıca birçok disiplin ile ilişkili olmaları, onların Tarihî Türk bilim dili ve kültürü açısından var olan değerlerini daha da arttırmaktadır. Genelde tarihî tıp metinlerinin, özelde ise cinsel sağlığı, cinselliği anlatan bâh-nâmelerin hak ettikleri ilgiyi belki de konu içerikleri açısından göremedikleri ifade edildi. Osmanlı coğrafyasının merkezlerinde uzun yıllar görev yapan velut ve aynı zamanda birçok türde eser kaleme alan ve devrin bilgesi olarak kabul gören Gelibolulu Mustafa Alî’nin Râhatu’n-Nüfûs adlı bâh-nâmesi, bu türe ayrı bir zenginlik katmaktadır. Bu eser birçok sahada olduğu gibi özellikle Tarihî Türk dili, Tarihî Türk bilimi ve kültürü açısından önemli bir değere sahiptir. Diğer bilim alanlarından da beslenen bâh-nâmeler gün ışığına çıkarılarak birçok disipline kaynak oluşturabilir. Özellikle, Tıp Terimleri Sözlüğünün eksiksiz oluşturulabilmesi için bâh-nâmelerin taranarak söz varlıklarının gün ışığına çıkarılması gerekliliği ifade edildi.

Keywords


In socio-cultural and economic development helps, progress, the formation of speakers of standard language and language development. Because these two elements leads to the formation of groups that professionalization, professional unions. Progressing in scientific and technological brings a vital wealth with it. This richness is reverberate in every branch of life. At the beginning of the life branch comes language. Made new discoveries, inventions and concepts, take conscious action to create a controlled vocabulary identified. One of the ways of to make new words is should make use of the verb. It was given using the auxiliary verb to act as principal that is located copy Râhatun-Nüfus in the library of master Raşid copy Râhatu’n-Nüfus of Mustafa Ali from Gallipolli. The sentence in which they were transferred with making explanations of these acts. Especially, it addressed the verbs formed with Turkish names. Turkish verb is also used with foreign names, that can be used with a Turkish names. Râhatu’n-Nüfus is half translate and half copyright bahname which was written from Mustafa Ali from Gallipolli in XVI. century. There was informed about bahname in the article. In addition to being works as describing sexual health and sexuality of Bahname, in this case was emphasized that nature of writing an encyclopedia move such as ; anatomy, pharmacology, zoology, botany and closely associated with folk literature discipline. When considered in this context Bahname can provide a significant contribution in terms of historical linguistic science of Turkish and culture. Bahname’s had written in a simplified language compared to the other works of period to make more people understand. In addition, they are associated with many discipline further increases the value of the existing terms of their historical Turkish language of science and culture. In generally, describing historical medical texts,and in particularly sexual health and sexuality of Bahnames’, perhaps, the knowledge that they deserve to see issues were expressed in terms of content. Mustafa Ali form Gallipolli’s “who consider as wise man served many years in center of Ottoman geograph created to many works and studied different type of piecies” Râhatu’n-Nüfûs Bahname enrichs to this sort. This work as in many field, especially, has significant value in historical Turkish language of science and culture. Also fed bâhnâme studies from other science by subtracting the light of the day can be a source of many disciplines. Especially, in order to establish complete the Medical Glossary, it was expressed brought to light the necessity of the question being scanned of Bahnames.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 842
Number of downloads 534

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.