Türkiye’de Yeraltı Edebiyatı Tartışmaları: Kavram, Ölçüt, Tarihçe

Author:

Number of pages:
119-140
Language:
Year-Number:
2016-Volume 11 Issue 20

Yeraltı edebiyatının tarihi insanlığın ilk edebi üretimlerine kadar uzanmakla birlikte, bir akım olarak ortaya çıkışı modern ve modern sonrası döneme rastlar. Aslında Yeraltı edebiyatı, egemen sisteme ve onun tüm kurumlarına karşı çıkmayı hedefleyen ve kanuni tüm değer yargılarını ters yüz etmeye çalışan bir akımdır. Bu bağlamda her türlü illegal ve gayriahlaki davranışın ve edimin kendine yer bulduğu, cinselliğin, şiddetin, uyuşturucunun nihilist, anarşist ve köktenci bir yaklaşımla kotarıldığı; üslup bakımından ise argonun, küfrün, kabalığın egemen olduğu bir edebiyat olarak değerlendirilebilir. Kuşkusuz böylesi bir edebiyat akımının ortaya çıkışı; felsefi anlamda yabancılaşma, iletişimsizlik, asosyallik ve varoluşsal sorunlarla boğuşan, kapitalizmin örselediği, modern yaşamın kafkaesk labirentlerinde kaybolan anti kahramanın yaşama köktenci bir isyan etme hâliyle de ilintilidir. Bu bağlamda Türkiye’deki Yeraltı edebiyatı, Batı toplumlarıyla arasındaki tarihî süreç farkı nedeniyle ancak 1980’li yıllardan sonra filizlenmeye başlar. Özellikle 90’lı yılların ortalarından itibaren 12 Eylül’ün yarattığı travmayı bir biçimde bilinçdışına iten, bastıran toplumsal yapı, küresel kapitalizme eklemlenme sürecinin etkisiyle kendisini başka bir düzlemde bulur. Özel hayatın kamusal alana taşındığı, marjinal yaşamların ve söylemlerin daha fazla görünür hale geldiği, kentlileşmenin, yabancılaşmanın, ötekileştirilmenin, şiddetin, gelir dağılımındaki adaletsizliğin yol açtığı komplikasyonlar, kanon edebiyatının dışında, kendini kanona karşı kuran bir Yeraltı edebiyatını ortaya çıkarır. Fanzinler, forumlar, belirli dar gurupların kapalı devre toplantıları biçiminde kendini gösteren Yeraltı edebiyatı, zamanla birçok yayınevinin ilgisini çeker. Birçok yayınevi, bu tür eserleri basmaya başlar. Edebiyat dergilerinin ve akademik çevrelerin konuya olan ilgisi artar. Hatta paradoksal bir biçimde Yeraltı edebiyatı popüler bir tür haline gelir ki bu durum onun “yeraltı” özelliklerini önemli ölçüde aşındırır. Tüm bunlar zaten çok tartışmalı bir alan olan Yeraltı edebiyatı meselesini daha da karmaşık hale getirir.

Keywords


As the history of underground literature goes back to the first literal productions, the emergence of it, as movement comes up to modern and postmodern period. Actually underground literature was a movement which was aiming to reject the dominant system and its all institutions and trying to invert all legal values. In this context, it is a movement in which, any kind of illegal and immoral behaviors could find a place and sexuality, violence, drugs were adopted with nihilistic, anarchist and radical approach. It is also evaluated as a literal movement in which vulgarism, swearing and rudeness were dominant on account of style. The appearance of such a literal movement, no doubt, is related to dealing with alienation in a philosophical sense, miscommunication; asociality and existential problems, and it is also related with the situation of the radical riot to life of the anti-hero who was exhausted with capitalism and lost in the Kafkaesque mazes. In this context, underground literature started to develop only after 1980’s because of historical process difference with Western societies. Especially, after the middle years of 1990’s, social structure, which beat down and pushed the traumas, which 12th September have created, to subliminal in a way and found itself on another platform with the effect of process of global capitalism connection. The complications which was led by the transportation of private life to public sphere and by the situation in which marginal lives and discourses appeared more civilization, alienation, otherization, violence and injustice in income distribution, underground literature has appeared, except for and against canon literature. Under Literature which shows itself with fanzines, forums, in the shape of closed cycles of restricted groups, attracts the attention of many publishers. Many publishers started to press such works. The interest of literal magazines and academic environments in this subject rises. Moreover, underground literature becomes a popular kind paradoxically and this situation washes away some of its “underground” features dramatically. All these cause underground literature subject, which has already been a debated subject, to become more complicated.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,208
Number of downloads 399

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.