Limonlu ve Alata Havzalarının (Mersin-Erdemli) Jeomorfometrik Analizi

Author:

Number of pages:
1231-1250
Language:
Year-Number:
2016-Volume 11 Issue 2

İnsanoğlunun üzerinde yaşamını şekillendirdiği farklı topografyalar, güncel ve teknolojik veriler kullanılarak Jeomorfometrik analiz yöntemleriyle daha iyi bir şekilde anlaşılır. Bu bakımdan Limonlu ve Alata havzalarının gelişim süreçlerinin jeomorfometrik indisler yoluyla anlaşılmasının amaçlandığı çalışmada; ilk olarak çalışma sahasına ait bir sayısal yükseklik modeli (SYM) oluşturulmuş; belirlenen jeomorfometrik indis hesaplamaları, bu model üzerinden gerçekleştirilmiştir. Çalışmada kullanılan morfometrik analizler; Akarsu-Boy gradyan indeksi, drenaj yoğunluğu, akarsu sıklığı, Vadi tabanı-Vadi genişliği (Vf) Oranı indeksi, havza şekil oranı, ısı yükleme indeksi, yüzey-alan oranı indeksi, yüzey-şekil oranı indeksi, topografik pürüzlülük indeksi, topografik bileşke indeksi, hipsometrik eğri ve integral değeri, eğim pozisyonu sınıflamasıdır. Jeoloji haritasından faydalanılarak litolojinin havza oluşum ve gelişimine etkisi değerlendirilmiştir. Sonuçlar drenaj yoğunluğu üzerinde litolojinin önemli bir rol oynadığını göstermiş; Ofiyolit birimler üzerinde yer alan Alata Deresi’nin 0.34 km/km2 drenaj yoğunluğu indeks değerine karşın; kireçtaşları üzerindeki Limonlu için drenaj yoğunluğu indeks değeri 0.17 km/km2 olarak hesaplanmıştır. Aşınım seviyesini gösteren bir parametre olarak Hipsometrik integral değeri Limonlu havzası için 0.64 ve Alata için 0.54 olarak hesap edilmiştir. Sonuç olarak; havzaların gelişiminde litolojinin etkisinin büyük oranda belirleyici olduğu; komşu akarsuların benzer özelliklerinin yanında farklılaşan yanlarının da bulunduğu tespit edilmiştir. Ancak bunlardan en önemlisi her iki havzada da geniş bir yer kaplayan Karaisalı kireçtaşı formasyonunun kalınlığının her yerde aynı olmaması; doğu-batı doğrultusunda değişken bir kalınlığa sahip olmasıdır. Karaisalı Kireçtaşı Formasyonu doğudan batıya doğru giderek artan bir kalınlığa sahip olması, havzaların aşınım özelliklerini etkilemektedir.

Keywords


Geomorphometric analysis provides a better understanding of different topographies on which humankind shaped his life by using actual technologic data. The aim of this study is to analyze the development and formation of geomorphological properties of the basins between Limonlu and Erdemli using the geomorphometric indices. Firstly DEM (Digital Elevation Model) model of the area was produced and then, all calculations of geomorphometric indices were carried out using this model. Morphometric parameters used in the study are stream gradient index, drainage density, stream frequency, the Valley Width-to-Height Ratio (Vf), basin shape ratio, head load index, surface-area ratio index, surface-form index, topographic roughness index, composite topography index, hipsometric curve and integral value, and slope position classification. The effect of basin formation and evolution of lithology were evaluated by using the geological map. The results showed that the lithology had an important role on drainage density. Because Alata watershed consist of ophiolite, its drainage density index value was found as 0.34 km/km2 but Limonlu watershed which consist of limestone and its value was 0.17 km/km2. As a parameter indicating the level of erosion hipsometric integral values for Limonlu watershed’s was 0.64 and it was calculated as 0.54 for Alata watershed. As a result, it was found that the effect of lithology has been decisive in the development of these basins and that neighboring streams had not only similar properties but also different features. However most important of them, the Karaisali Limestone is not have same thickness in whole area. It has variable thickness that increasing from east to west.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 907
Number of downloads 362

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.