Kitâb-ı Ata-Dede’deki Karışık Dil Özellikleri

Author:

Number of pages:
605-626
Language:
Year-Number:
2015-Volume 10 Issue 16

Eski Anadolu Türkçesi, Anadolu coğrafyasında genel itibarıyla 13-15. yüzyıllar arasını kapsayan, Oğuzca temelinde gelişen tarihî yazı dilidir. Bu tarihî dönem, Türk dilinin ne zaman ve nasıl teşekkül ettiği dil araştırmacılarınca hâlâ çok tartışılan dönemlerinden biridir. Türk dilinin bu tarihî devresine ait kimi eserlerde Türk dilinin farklı lehçelerine ait özellikler bir arada görülmektedir. Dil araştırmalarınca “karışık dilli” olarak adlandırılan bu eserler, Karahanlı Türkçesi Eski Anadolu Türkçesini birbirine bağlayan bir “geçiş devri”nin ürünleri olarak kabul edilmiştir. Hem Oğuzca hem de Doğu Türkçesi özelliklerini iç içe görüldüğü karışık dilli eserler, sahip oldukları dil özellikleriyle Türk dilinin tarihî lehçelerine ait bilgiler vermesi, özellikle Oğuzcanın gelişimi ve tarihî seyriyle ilgili önemli bilgiler vermesi açısından önemlidir. Batı ve Doğu Türkçesine ait dil özelliklerini bir arada bulunduran karışık dilli eserler, Oğuzcanın gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Birtakım dilbilimciler bu dönemi karışık dilli eserlerden yola çıkarak “olga-bolga” sorunu olarak da adlandırmaktadır. Tek nüshası Türk Dil Kurumu kütüphanesinde bulunan Kitâb-ı Ata-Dede dil özellikleri açısından karışık dilli bir eser görünümündedir. Bu çalışmada ilk sayfalarında karışık dil özellikleri göstermesine rağmen ağırlıklı olarak Eski Anadolu Türkçesi dil özelliklerini taşıyan Kitâb-ı Ata-Dede adlı eserde tespit edilen karışık dil özellikleri üzerinde durulacaktır. Eserin taşıdığı dil özelliklerinin belirlenmesiyle karışık dilli eserlerle ilgili çalışmalara bir katkı sağlamak amaçlanmıştır.

Keywords


The old Anatolian Turkish is historical literary language which was developed in he base of Oguz language generally covers 13-15 centuries in Anatolian geograpy. This historical period is one of the periods which language researchers discuss on how and where Turkish language formed. In some works of which belong to the historical period of Turkish language, different dialects properties of Turkish language can be seen together. By language researchers these works are called “mixed language” and they are accepted as “transition period”s works because of bonding Karahanlı Turkish and Old Anatolian Turkish. Mixed language works in which both Oghuz language and East Turkish language properties are seen one within the other are important as they give information about Turkish language’s historical dialects especially in progress of Oghuz language and its historical course with their language properties that they have. Mixed language works which carry language features that are belonged to West and East Turkish language played an important role in progress of Oghuz language. Some linguists called this period as Olga-Bolga matter based on mixed language works. Kitab-ı Ata Dede which its only copy is in Turkish Language Institution, seems as a mixed language work in terms of its language features. In this work the emphasis will be put on the mixed language properties that are established in the book called Kitâb-ı Ata-Dede. Although this book’s first pages are showing mixed language properties, it mostly carries Old Anatolian Turkish language properties. It is aimed to contribute to the mixed language works by identifying the language properties of this work which it carries.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 2,157
Number of downloads 473

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.