Türkmen Türkçesinde Arapça ve Farsçadan Alınan Sözcüklerin Ünsüzlerindeki Ses Olayları

Author:

Number of pages:
429-448
Language:
Year-Number:
2015-Volume 10 Issue 12

Türkmen Türkçesi Oğuz grubu Türk dillerinin doğu kolunu, Türkiye Türkçesi ile Azerbaycan Türkçesi ise batı kolunu teşkil eder. Oğuz Türklerinin bir bölümü 17. yüzyıla kadar Anadolu, Suriye, İran ve Irak coğrafyasında aynı edebî dili kullanmışlardır. Bu yüzyıldan sonra Azerbaycan Türkçesi ile Osmanlı Türkçesi farklı iki edebî dil oluşturmuştur. Türkmen Türkleri ise 18. yüzyıla kadar Orta Asya Türklerinin ortak yazı dili olan Çağatay Türkçesini kullanmışlardır. 18. yüzyıldan sonra ise Türkmen Türkçesinin temelini teşkil eden dil özellikleri oluşmuştur. Batı grubundaki diğer lehçelere oranla Eski ve Orta Türkçe dönemine ait fonetik ve morfolojik bazı unsurlar ile söz dağarcığının önemli bir kısmı Türkmen Türkçesinde korunmuştur. Bu yönüyle Türkmen Türkçesinin söz varlığının temelini Türkçe sözcükler oluşturur. Bunun yanında Rusçadan, Arapçadan, Farsçadan ve Moğolcadan alınan sözcükler de oldukça yoğundur. Arapça ve Farsçadan alınan sözcükler Türkmen Türkçesinin dil özelliklerine uydurulmuştur. Arapça ve Farsçadan alınan sözcüklerin Türkmen Türkçesinin dil hususiyetlerine uydurulması sürecinde sözcükler şekilsel açıdan çok büyük değişikliğe uğramıştır. Öyleki bu sözcüklerin bir kısmı neredeyse tanınmayacak duruma gelmiştir. Özellikle ünsüz benzeştirmeleri, ünlülerin ünsüzler üzerindeki etkisi, ünsüz düşmeleri, ünlü-ünsüz uyumu gibi değişik ses olayları neticesinde sözcüklerin büyük bir kısmının değiştiği görülür. Bugün Türkiye Türkçesinde asli özelliklerini koruyan Arapça ve Farsça menşeli birçok sözcük Türkmen Türkçesinde bu özelliklerini kaybetmiş, Türkmen dilinin dil hususiyetlerine bağlanmıştır. Bu çalışmada Türkmen Türkçesi edebî ürünleri ve sözlüklerindeki Arapça ve Farsçadan alınmış sözcüklerin ünsüzlerinde görülen ses olayları incelenmiştir.

Keywords


Turkmen Turkish is located in South-Western groups of Turkish language family. From this point it constitutes the eastern arm of the Oghuz group of the Turkish languages. Turkmen Turkish, have used the Chagatai Turkish’s literary language, which is common in Turkey until the 18th century. The foundation of Turkmen Turkish language were created with the language of works wich penned after the 18th century. Turkish words creates the foundation of Turkmen vocabulary. In addition, the words taken from Russian, Arabic, Persian and Mongolian also creates quite a large proportion. The words taken from Arabic and Persian language are adapted to the characteristics of Turkmen Turkish. While the words taken from Arabic and Persian adapting to the Turkmen language features they have been undergone tremendous changes in formal terms. Such that, some of these words have become unable to be deteched. Particularly as a result of the different sounds such as consonant assimilation, the impact celebrities on the consonants, consonants fall, vowel-consonant harmony, majority of the words have been changed. Especially allophonic changes in words taken from Arabic and Persian words have made it beyond recognition. In this study were examined the sound events seen in the vowels of words borrowed from Arabic and Persian which located in Turkmen Turkish literary products and its dictionaries.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,427
Number of downloads 439

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.