On dokuzuncu yüzyıl edebiyatımızın yönünü Batı’ya döndüğü bir dönem olmuştur. Bu yüzyılda edebiyatımızda İstanbul merkezli yenileşme çabaları hız kazanmıştır. Bursa’da yayımlanan Fevaid gazetesinin Sermuharriri Celal Paşazade Mehmet Rıfat Efendi, İstanbul’da meydana gelen değişimi yakından takip etmiştir. Mehmet Rıfat Efendi, Fevaid gazetesinde göreve başladıktan sonra gazetenin çehresi değişmiş ve gazete yenilikçi bir kimliğe bürünmüştür. Onun sermuharrir olmasından sonra Servet-i Fünun sanatçılarının şiir ve yazıları Fevaid’de yayımlanmaya başlamıştır. İstanbul’daki edebî gelişmeler Mehmet Rıfat’ın çalışmalarıyla Bursa’ya ulaştırılmıştır. Eserlerini İstanbul’da yayımlanan dergilere (Malumat, Maarif, Mektep) de gönderen Mehmet Rıfat, İstanbul ile Bursa arasında bir köprü vazifesi görmüştür. Çok yönlü bir yazar olarak Bursa Kültür ortamına canlılık katan Mehmet Rıfat Efendi, yenilikçi kimliğiyle ön plana çıkmaktadır. Sanatçı, yazılarıyla dönemin edebî tartışmalarına Servet-i Fünuncular lehine katılmış ve fikrini beyan etmiştir. “Dekadanlar” tartışmasını İstanbul dışında devam ettirmesi ve dönemin edebî tartışmalarına Anadolu’dan katılması Mehmet Rıfat Efendi’nin yenilikçi karakterinin bir nişanesidir. Mehmet Rıfat Efendi, Divan şiirine yönelik yaptığı eleştirilerle İstanbul’da cereyan eden eski-yeni tartışmalarına da katılmıştır. Her fırsatta yenilikçi kimliğini gösteren sanatçı, eserleriyle de bu tavrını devam ettirmiştir. Girişimci bir karaktere sahip Mehmet Rıfat Efendi, şair, hikâye yazarı, editör ve gazeteci kimliğiyle on dokuzuncu yüzyıl Bursa kültür tarihinin önemli kişilerinden birisidir. Bu çalışmamızda; Mehmet Rıfat Efendi’nin eserleri ve edebî kişiliği tespit edilmiş ve yenilikçi kimliği bilim dünyasının dikkatine sunulmuştur.

The nineteenth century is a period of time in which our literature turned his face towards west and innovation struggles peculiar to Istanbul gained momentum. Celal Paşazade Mehmet Rifat Efendi who was the head writer of Fevaid newspaper that was published in Bursa followed closely the changes that took place in Istanbul. With the participation of Mehmet Rıfat Efendi in Fevaid, the newspaper changed dramatically together with his innovative identity. In the afterwards of his being the head writer, the poems and articles of Servet-i Funun authors started to be published in Fevaid. Literary improvements that occurred in Istanbul were conveyed to Bursa. Mehmet Rıfat took the role of a bridge between Bursa and Istanbul by sending his works to the magazines (Malumat, Maarif, Mektep) that were published in Istanbul. Mehmet Rıfat Efendi enriched the culture of Bursa as a versatile author. The author participated into literary discussions on behalf of Servet-i Fünun writers and expressed his thoughts. That he continued “decadents discussion” beyond Istanbul and that he participated into literary discussions from Anatolia is an indication of his innovative character. He also participated in ‘old-new’ debate that took place in Istanbul with his criticism of Divan poetry. Ever innovative author Mehmet Rıfat Efendi maintained his attitude also in his works. He, who was an entrepreneur, was one of the most important persons for the culture of Bursa as a journalist, writer, poet, story writer and editor in the nineteenth century. In our research, the literary personality of Mehmet Rıfat Efendi and his works were studied and his innovative identity was presented to the scientific world.