Bu çalışmada tarihsel süreç içerisinde hayatla edebiyat ilişkisi gerçeklik bağlamında değerlendirilmiş edebiyat metninde insanî duruş ve insanın varlığı problemi irdelenmeye başlanmıştır. Neredeyse insanlık tarihi ile eşzamanlı olarak ortaya çıkmış olan sanatsal etkinliklerin insanın insanla, insanın doğayla ve insanın eşyayla ilişkisinde yaşanan değişime paralel olarak yaşadığı etkileşimin sonucunda uğradığı dönüşüm tespit edilmeye çalışıldı. Sonuç olarak Tanrı merkezli dünya algısından aklın öncelendiği insan merkezli dünya algısına ve insanın merkezi konumunu kaybettiği bugünkü duruma geçiş sürecinde genelde sanat eseri özelde ise edebiyat metninin insan aleyhine gelişen yeni duruma çok kolay uyum sağladığı iddia edilmiştir. Her geçen gün insanî olanla ilişkisi zayıflayan edebiyat ve daha özelde bir edebi tür olarak roman genel edebiyat okurundan da uzaklaşmış daha elit bir okur kitleye hitap eder hale gelmiştir. Gasset’in “sanatın insansızlaştırılması” diye ifade ettiği bu durum özellikle roman türü için roman kahramanları üzerinden kolaylıkla takip edilebilecek bir süreçtir. Bir anlamda insanın itibar kaybı olarak değerlendirilebilecek bu süreç insan merkezli dünyanın insanlığı mahkûm ettiği acılarla doğrudan ilgilidir ve bu acı tecrübelerin insanın kendi türüne karşı geliştirdiği güvensizlik duygusunu körüklemekle sonuçlanmıştır. Romanın insani olandan ve dolayısıyla insandan uzaklaşmasının arka planında yatan temel gerekçe de bu acılardan, gerçek dünyanın onu sürüklediği bunalımlardan uzaklaşma duygusudur. Bir anlamda kendisine, kendi türüne yabancılaşan insana bir edebi tür olarak roman da yabancılaşmıştır.

In this study, the relationship between life and literature within the historical process was assessed in the context of authenticity and the problem of human existence and human presence in literary texts were discussed. The evolution of artistic activities, which emerged simultaneously with the history of mankind, as a result of the interaction in parallel with the changes in the relations between man and man, man and nature and man and object  was tried to be identified. As a result, it was asserted that a work of art, a literary text in particular adapts very easily to the new situation growing against man in the transition phase, from  God-centred to anthropocentric perception of world where reason is prioritised and man lost his central position. Literature, novel as a litarary genre in particular, the relation with human of which is weakening each day has diverged  from the ordinary reader and it has become addressing to a more elite audience. This situation, which Gasset describes as “dehumanisation of art”, can be seen easily through the protagonists, especially in the novel genre. This process, which can be described as man’s loss of reputation in a sense, is directly related to the sufferings that mankind was doomed by anthropocentric world, and it resulted in fueling the mistrust against his own kind, developed by those sufferings. The rationale of novel’s alienation of  humanitarian values and thus man is the sense of escape from the sufferings and depressions that he was dragged into  by the real world. In a sense, man who alienated himself and his own kind was also alienated by novel as a literary genre.