Karasi ve Osmanlı beyleri eliyle 14. yüzyılın ilk yarısında fethedilen Çanakkale yöresinde iskan ve imar faaliyetleri daha ziyade I. Murad devrinden itibaren kendini gösterir. Yaklaşık olarak 14. yüzyılın ortalarından itibaren yöredeki belli başlı kentlerin yanında kasaba ve köy ölçeğindeki yerleşimlerin de dinî ve sosyla amaçlı binalarla şenlendirilmeye başlandığı tespit edilmektedir. Bu tür faaliyetler değişen boyut ve oranlarda olmak üzere 20. yüzyıl başlarına kadar sürdürülmüştür. Söz konusu imar çabaları içinde, bazen bir külliyenin parçası olarak, ama daha ziyade vakıf akarı olarak hamam türü yapılarla da karşılaşılmaktadır. Çanakkale yöresinde Erken ve Klasik Osmanlı dönemine tarihlenen hamamlar muhtelif araştırma ve yayınlara konu olmuşlardır. Fakat bu yörede 18. ve 19. yüzyıllara ya da 20. yüzyıl başlarına ait görünen hamamlar henüz tanıtılmamış veya bilimsel açıdan tartışılmamışlardır. Söz konusu yapılar Bayramiç Çarşı Hamamı, Karacaören Köyü Hamamı, Özbek Köyü konak hamamı, Lapseki konak hamamı, Adatepe köyünde konak hamamı, Bozcaada Alaybey Hamamı, Büyük Anafarta köyü hamamı, Küçük Anafarta köyü hamamı, Yenişehir (Burhan) Hamamı, Cevizli Köyü Hamamı, Ezine -Geyikli Hamamı, Kösedere beldesindeki hamam, Çanakkale Asker hamamı olarak sıralanabilirler. Biz bu yazımızda; 2005 yılından beri sürdürdüğümüz yüzey araştırmaları sırasında tespit ettiğimiz geç devir hamamlarından bazılarını bilim ortamına sunmayı amaçladık. Bu bağlamda Bayramiç Hamamı, Geyikli Hamamı, Burhanlı Hamamı, Büyük Anafarta Hamamı, Karacaören Hamamı ve Özbek Köyü’ndeki küçük hamam kalıntısı mimari ve üslûp özellikleri açılarından ele alınarak Osmanlı hamamları arasındaki yerleri belirlenmeye çalışılmıştır. Söz konusu yapılardan Özbek Köyü Hamamı, küçük boyutu ve ancak bir aileye hizmet edebilecek birimleri ile özel hamam tipindedir. Yapı, bir konak ya da çiftlik evine ait olabilir. Buna karşılık Bayramiç Çarşı Hamamı ve Geyikli Hamamı kare planlı sıcaklık bölümü bakımından ayrı bir tip ortaya koyarlar. Burhanlı Büyük Anafarta ve Karacaören hamamları ise aynı tipin küçük boyutlu uygulamalarıdırlar.

The settlement and reconstruction activities in the Çanakkale region, where is conquered by the Karasi and Ottoman Beys in the first half of the 14th century, has been occurred since the reign of Murad I. Also it has been detected that, even towns and the small settlements, near the major cities in the region, is began to be revitalized by religious and social buildings since the mid of the 14th century. And these types of activities continued until the early 20th century, in varying sizes and proportions. In this kind of reconstruction efforts could be seen even hamams and it’s similars, which they are identified sometimes as a part of complex building, but rather as the foundation income. However, many hamams have been the subject of several studies and publications, which they are dating to the early and classical Ottoman period, in the Çanakkale region. But it’s clearly seems that, 18th and 19th century or early 20th century hamams has not been discussed as scientifically in this region, yet. These subjected structures could be listed as, the Bayramiç Çarşı Hamam, Karacaören Village Hamam, Mansion Hamam in Özbek village, Mansion Hamam in Lapseki, Mansion Hamam in Adatepe village, Alaybey Hamam in Bozcaada, Büyük Anafarta Village Hamam, Küçük Anafarta Village Hamam, Yenişehir (Burhan) Hamam, Cevizli Village Hamam, Ezine - Geyikli Hamam, hamams in the town of Kösedere and the Soldier Hamam in Çanakkale. In this paper; we have aimed to present some of the hamams, which they are dated to the late period and have been identified during our surveys, have maintained it since 2005. And in this contex, we discussed Bayramiç Çarşı Hamam, Geyikli Hamam, Yenişehir (Burhan) Hamam, Büyük Anafarta Hamam, Karacaören Hamam and small hamam ruins in the villages of Özbek, in terms of architectural and stylistic features, for determine their importance in the well known Ottoman hamams. From these mentioned buildings, the hamam in Özbek village is a small and special type of hamam with its units, which they could be served only a family and belong a mansion or a farm-house. Whereas the Bayramiç Çarşı Hamam and Geyikli Hamam are presents a different type with in square plan of their heating rooms. Also, the hamams of Burhanlı, Büyük Anafarta and Karacaören are the smallest practises of this same type.