Şark Meselesi, aslında 1815 yılında Viyana Kongresi’nde isimlendirilmiş ve daha sonra kapsamı genişletilmiştir. Bu tarihten sonra, özellikle Balkan uluslarının isyan ettirilmeleri doğrultusunda oluşturulan planların genel adı olan Şark Meselesi, Osmanlı Devleti’nin öncelikle Balkanlarda olmak üzere geleceğini konu edinen bir deyim olmuştur. Balkanlarda, Avrupalı devletlerin kendi menfaatleri doğrultusunda yeniden yapılanma hedeflerinden kaynaklanan politikalarının bir parçası olarak, gayr-i müslim milletlerin Osmanlı aleyhine isyan etmesine imkân vermek ve bu esnada Avrupa genelinde mevcut dengelerin bozulmamasına dikkat ederek, Osmanlı Devleti’nden azami ölçüde ödünler koparmak ve gerekirse tasfiyesini sağlamak için işlev görmüştür. Meselenin çok yönlü ve büyük devletlerarası çıkar çatışmalarına sebebiyet verecek niteliklere sahip olması, zaman zaman Avrupalı devletleri farklı farklı politikalar takip etmeye zorlamıştır. Şark meselesinin ekonomik temelli nedenlerinden sömürge edinme yarışı ve hammadde arayışları, Avrupalı devletleri sömürgelerine giden yolları güvenlik altına almak ve yeni sömürgeler edinmek için Osmanlı Devleti’ni hedef haline getirmiştir. Şark Meselesinin sonucunda Sultan Abdülhamid döneminde devletin kısmen kendi tercihiyle gayr-i müslim tebaa, idari alanda giderek daha fazla yer bulmaya başlamış; merkezi idarenin taşra şubelerinde ve mahkemelerde gayr-i müslim memur, hâkim ve zabıta sayısı artmıştır. Hatta merkezden tayin edilen memurlar dahi olmuştur. Böylece klasik Osmanlı bürokratik yapısı değişirken, gayr-i müslimlerin etkinliği de artmıştır.

The Eastern Question was actually named in ''Vienna Congress,1815'' and later on the scope of this fact was enlarged.After that date, the Eastern Question which is the general name of the plans formed for stirring up the Balkan Nations to revolt, became a phrase that subjects the future of the Ottoman Empire primarily in the Balkans.In the Balkans, as a part of the politics which grounded on the reconstruction targets of the European Countries towards their benefits, this problem played a role for allowing the Non-Muslims to rebel towards the Ottoman Empire with keeping the balances safe throughout the Europe, lining their own pockets fully from the Ottoman Empire, providing its rectification if needed. The fact that the issue is well rounded and has properties that will cause international conflictions, to force the European countries following different political lines occasionally. The colonial wars and searching for the raw materials which are only two of the economy-based reasons of Eastern Question, targetted the Ottoman Empire on making the colonial ways which goes to the colonies of the European countries safer and finding infant colonies. At the age of Sultan Abdulhamid, the Non-Muslim Citizens began to take more place in administrative field with partially choice of the Empire and the number of the Non-Muslim officer, judge and police increased in the country branches of the central administration and courts as a result of Eastern Question. Moreover, many officers relocated from the centre. Thus, as the classical structure of the Ottoman Burocracy changed, the activeness of the Non-Muslims increased.