“Metin” (text) hem edebiyatta hem dilbilimde sıkça kullanılan bir terimdir. Bu terim için birbirinden biraz farklı tanımlamalar yapılsa da metin olmanın belirli ölçütleri olduğu konusunda fikir birliğine varılabilmektedir. Metin dilbilimciler, eksiksiz bir metnin bağlaşıklık, tutarlılık, amaçlılık, kabul edilebilirlik, durumsallık, bilgisellik ve metinler arası ilişki kurallarına uygun olması gerektiği konusunda fikir birliği içindedir. Metin çözümlemeleri alanında, metin dilbilim ve işlevsel dilbilgisi (functional grammar) genellikle metindeki tutarlılık ilişkilerini ve konu gelişimi kalıpları aracılığıyla paragraf yapısının nasıl düzenlenebildiğini belirlemeye çalışmaktadır. Metinselliği belirlemede ve bir metni çözümlemede öne çıkan en önemli iki ölçüt, küçük ve büyük ölçekli yapı olarak da bilinen bağlaşıklık ve tutarlılıktır. Küçük ölçekli yapıda yerel bağlaşıklık oluşturan dilsel düzenlemeler, büyük ölçekli yapıda genel anlamın oluşmasını sağlayan konu gelişimini göstermek üzere kullanılmaktadırlar. Bu nedenle, “metinlerin ‘yapısal’, ‘anlamsal’ ve ‘işlevsel’ açıdan irdelenebilmesi, büyük ölçekli yapı ölçütleriyle çözümlemeler yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Tam da bu noktada, “Sait Faik’in Sinağrit Baba Adlı Öyküsüne Metin Dilbilimsel Bir Yaklaşım” başlıklı bu çalışmada, yüzey yapıda metnin kurgulanış biçimi, diğer bir deyişle yapısal özellikleri bağlaşıklık; derin yapıda metnin genel anlamını yansıtan ve metnin içeriğini oluşturan özellikler ise tutarlılık başlığı altında ele alınacaktır. Metin dilbilimsel bağlaşıklık’ ve tutarlılığın “Sinağrit Baba” adlı öyküde nasıl gerçekleştiği ve metnin kendi içindeki tutarlılığı örnekler doğrultusunda değerlendirilecektir.

“Text” is a term frequently used both in literature and linguistics. Although there are slightly different definitions of the word, it is commonly agreed that there are certain criteria to being a text. Text linguists agree that a text must have coherence, consistency, intentionality, admissibility, contingency, informativity and intertextual connection. In the field of textual analysis, text linguistics and functional grammar aim to determine consistency relations and how paragraph structure can be designed through patterns of plot development. The two most important criteria in determining textuality and analyzing a text are coherence and consistency, which are also known as small and big scale structures. Linguistic regulations that create coherence in a small scale structure are used to show the development of the plot which enables the creation of general meaning in a big scale structure. For this reason, analysing texts in ‘structural’, ‘meaningful’ and ‘functional’ terms necessitate analyses through big scale criteria. In the present study titled “A Text Linguistics Approach to the Short Story Sinağrit Baba by Sait Faik, structuring of the text in surface structure or in other words its structural characteristics will be investigated in terms of coherence and the characteristics that reflect the general meaning of the text in the deep structure and constitute the contents of the text will be investigated in terms of consistency. How textual linguistic coherence and consistency are realized in the text in the short story “Sinağrit Baba” will be evaluated with examples from the story.