Ağız Sözlükçülüğü Üzerine

Author:

Number of pages:
95-102
Language:
Year-Number:
2013-Volume 8 Issue 13

Ağızlar, bir dilin içindeki varyasyonlardır. Her ağız diğerinden büyük veya küçük farklarla ayrılır. Bu farklar fonetik, morfolojik, sentaks veya semantik düzeyde gelişebilir. Ağızlardaki varyasyonların ilerlemesi ve farklılıkların belirginleşip ilerlemesi ile lehçeler meydana gelmektedir. Bugün ağız çalışmalarında genellikle fonetik veya morfolojik farklar ortaya konulmaktadır. Ağız haritaları bu ölçülerden hareketle oluşturulmaktadır. Ancak ağızlarda incelenmesi gereken en önemli hususlardan biri de semantik farklılıklardır. Ancak semantik farklılıkların ortaya konulması fonetik ve morfolojik ölçülere nazaran çok daha zor bir çalışmayı gerektirir. İlk olarak Anadolu ağızları üzerine ayrıntılı sözlük çalışmalarının yapılması gerekmektedir. Ancak ağız sözlükleri, yazı dilleri gibi masa başında hazırlanabilecek sözlükler değildir. Araştırmacının sahaya inmesi ve derinleşen söz varlığı derlemeleri yapması gerekmektedir. Ancak metot olmadan yapılan söz varlığı derlemeleri genellikle istenilen sonuçları vermemektedir. Bu sebeple ağız sözlükçülüğü yazı dili sözlüklerinden çok farklı çalışma stratejisi gerektirmektedir. Bu yazımızda ağız sözlükçülüğü üzerine düşünülmeye çalışılmıştır. Özellikle derleme öncesi ve derleme sırasında karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların nasıl çözülebileceği üzerinde durulmuştur. Bu yazımız ağız sözlükçüğünün bütün sorunlarını dile getirip çözüm üretme iddiasında değildir. Aksine bu konuda düşünüp yazılarıyla bu düşüncelerini dile getiren araştırmacılara katkıda bulunmak amacı güdülmüştür. Ağız sözlükçülüğü teknikleri başlı başına araştırılması gereken bir konudur. Bu konuda bir rehber kitabın eksikliği hissedilmektedir. Bu rehber kitabın ağız araştırmacılarının bir araya gelerek bu konuda katkılarıyla oluşabileceği inancındayız.

Keywords


Subdialects are variations in a language. Every subdialect differs from each other by big or small differences. These differences can appear in phonetic, morphologic, syntax or semantic level. As variations in subdialects progress and differences come into focus, dialects are being formed. Today’s dialect studies, generally phonetic or morphologic differences are presented. Dialect maps are constituted from this point of view. However, one of the most important subjects needed to study is semantic differences but it is much harder to present semantic differences than phonetic or morphologic ones. First of all, detailed lexical studies on Anatolian dialects are required. On the other hand, dialect dictionaries are not a dictionary which can be prepared desk bound like written languages. Researchers are supposed to go to field and compile deepening vocabulary. However, vocabulary compilations without method, generally don’t give the intended results. Therefore dialect lexicography requires very different studying strategies than written language dictionaries. In this paper, it is tried to think over dialect lexicography. Especially, it is focused on the problems that are faced before or during the compilation and how to solve them. This article doesn’t claim to express and solve all the dialect lexicography problems, on the contrary it is aimed to contribute to the researchers who think over and put into words with articles on this issue. Dialect lexicography techniques are the subject that is necessary to be studied all by itself. It is perceived deficiency of a guidebook on this case. We believe that this guidebook can be brought into existence as dialect researchers getting together with contributions over the case.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,144
Number of downloads 501

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.