Dâvet Adamliğindan Devlet Adamliğina: Sabit Damolla

Author:

Number of pages:
313-325
Language:
Year-Number:
2014-Volume 9 Issue 1

Doğu Türkistan halkının yakın tarihinde meydana gelen önemli olaylardan bir, bölgede Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti’nin kurulması olmuştur. Modern yapı üzerine kurulmuş bu devlet, aynı zaman bölge halkının uzun bir aradan sonra sahip oldukları ilk devlet tecrübesi olarak kabul edilebilir. Bu devletin kurulmasında birçok ilim adamı aktif görevler üstlenmiştir. Sabit Damolla bunların içersinde önemli bir konuma sahiptir. Küçük yaşta başladığı eğitimini Kaşgar ve Buhara gibi ilim merkezlerinde mükemmel derecede tamamlayan Sabit Damolla, ömrünün büyük bir kısmını bağımsız bir vatan için harcamıştır. Bu amaçla ilk önce Doğu Türkistan’ın çeşitli bölgelerinde gözlemlerde bulunmuştur. Daha sonra önemli gördüğü merkezlerden Orta Asya’nın çeşitli şehirleri, İstanbul, Kahire, Hicaz ve Hindistan gibi merkezlerde durum yoklamasında bulunmuştur. Yurda dönüşünde yürüttüğü yoğun siyasi mücadeleler sonucunda Kaşgar’da Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti’nin kurulmasını sağlamıştır. Ne yazık ki, bu cumhuriyet, çok geçmeden bölgesel yabancı güçler tarafından yıkılmıştır. Ancak Sabit Damolla ve ekibinin başını çektiği bu mücadele, Doğu Türkistan halkı için birçok yönüyle ilham kaynağı olmuştur. İleride bahsedileceği üzere, Sabit Damolla, hayatı boyunca İslamî ilimlerin, tefsir, kelam, fıkıh, hadis, tarih ve edebiyat gibi alanlarıyla da ilgilenmiş, eserler vermiş ve sözlü davetlerde bulunmuştur. O, bu yönüyle büyük bir İslam davetçisidir. Hayatının sonlarında yürüttüğü siyasi çalışmaları ise onun bir devlet adamı kimliğini açıkça ortaya koymaktadır.

Keywords


One of the important events that occurred in the recent history of East Turkestan is setting up of Republic of Islamic Eastern Turkestan. This government, which founded according to modernism, is also expected first government experience of community after long time. Many scientists had active role in foundation of the government. Sabit Damolla is the most important scientist in this area. Sabit Damolla, who began his education at early age in Kasgar and Bukhara science department in a good degree, spent his whole time for the independent country. For this purpose first of all he made observation in various regions of Eastern Turkestan. After then, he made case study in various city of Middle Asia, Istanbul, Cairo, Hedjaz and India. As a result of dense political struggle after returning home, he founded Republic of Eastern Turkestan. Unfortunately, long after this republic was demolished by foreign power. However, this struggle, which leaded by Sabit Damolla and his team, is an inspiration to community of Eastern Turkestan. As we have mentioned at the end of this paper, Sabit Damolla conducted research and published on Islamic science, history and literatures. He is also called people to Islam as he was an eloquent orator. He participated in political works at the end of his life and this solidified his identity as a statesman.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 784
Number of downloads 325

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.