Selçuklular Döneminde Muş ve Çevresi

Author:

Number of pages:
185-207
Language:
Year-Number:
2014-Volume 9 Issue 1

Muş, Hz. Ömer döneminde Müslümanlar tarafından fethedilen şehirlerden birisidir. O dönemden Selçukluların bölgeye gelişine kadar Muş’ta Müslümanların hâkimiyeti kısmen sağlanabilmiştir. Çünkü şehir ve ilçelerinde Müslümanların iskânı ve İslamlaşma oranı az olmuştur. Ancak IX. yüzyılda Malazgirt’te az da olsa Müslüman Arapların iskânını görmekteyiz. Bu durum Büyük Selçuklu Devleti’yle birlikte değişmiştir. Muş şehri ilk defa 440/1048, Malazgirt ise 462/1070 yılında Büyük Selçuklu Devleti’nin topraklarına katılmıştır. 463/1071 yılındaki Büyük Selçuklu Sultanı Alparslan önderliğinde kazanılan Malazgirt Zaferi, şehir için dönüm noktası olmuştur. Muş’un bir ilçesi olan Malazgirt’te yapılan savaşla, Müslüman Türkler ve Kürtler ile beraber şehir bir İslam şehri haline gelmiştir. Malazgirt Savaşı sonrasında Muş ve çevresinde yoğun Türkmen iskânları görülmektedir. Muş ve çevresi Büyük Selçukluların egemenliğinde Sundukoğulları, Mervanîler ve Sökmenlilere ikta olarak verilmiştir. Sökmenlilerden sonra Eyyübilerin hâkimiyetinde kalan Muş ve çevresi, kısa süreli Harzemşahların yönetiminde kalmıştır. Muş ve çevresi 629/1232 yılında Anadolu Selçukluları topraklarına dâhil olmuştur. Ancak Anadolu Selçuklularının Muş ve bölge üzerindeki hâkimiyeti fazla sürmemiştir. Zira Moğolların 640/1242 tarihinde Erzurum’u almaları ve 641/1243 Kösedağ Savaşı’nda Anadolu Selçuklularını yenmeleri ile Moğollar bölgeye hâkim olmuştur. Muş yöresinde günümüze ulaşabilen en erken yapılar olan Esenlik Köyü (1325) ve Hacı Şeref (1343) camileri de o dönemden kalma yapılardır. Yine Abdurrahman Paşa Köprüsü ile Murat Nehri Köprüsü, kitabeleri olmadığı halde mimari özelliklerinden dolayı Selçuklu devrinde yapıldığı düşünülen eserlerdir.

Keywords


During the reign of the Caliph Umar, one of the conquered cities by the Muslims was Mush. Until the arrival of the Seljuks, the Muslims domination on the Mush region was partially achieved. Because, the settlement of the Muslims and the Islamization have been less in the city and counties. However, Muslim Arabs can be seen particularly inhabited in Manzikert in the ninth century. This situation changed with the Seljuks. Mush was conquered in 440/1048 the first time and Manzikert was conquered in 462/1070 by Great Seljuks. Battle of Manzikert achieved a victory by Great Seljuk Sultan Alparslan in 463/1071 has been a turning point. Along with the war of Manzikert which is a county of Mush, the city has become an Islamic place with Muslim Turks and Kurds. After the war of Manzikert, Turkmens mostly inhabited in Mush and its arounds. Mush and its arounds was given Sundukoğulları, Marwanids and Sökmens as iqta. After Sökmens Eyyübis dominated Mush and its arounds and Harzemshahs dominated there short term. Anatolia Seljuks dominated them in 629/1232. However, this dominance didn’t take long. Because, after Mongols invaded Erzurum in 640/1242 and defeated Anatolia Seljuks in Kösedağ in 641/1243, Mongols had control over Mush and its arounds. Esenlik Village Mosque (1325) and Hacı Seref Mosque (1343) are the buildings which belong to the period. Abdurrahman Pasha Bridge and Murat Bridge have been evaluated as Seljuk buildings because of their architectural characteristic even though there haven’t been any inscriptions on them.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,312
Number of downloads 351

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.