Murat Dağı’nda Endemizme Etki Eden Topografik Faktörler (KB Anadolu)

Author:

Number of pages:
711-736
Language:
Year-Number:
2013-Volume 8 Issue 12

İç Batı Anadolu bölümünde yer alan Murat dağı, Kütahya ve Uşak illeri arasında doğal sınırı oluşturur. Kartal Tepe zirvesiyle 2309 m’ye ulaşan dağ, Honaz dağı (2528 m) ve zirvelerinden sonra Ege Bölgesinin en yüksek dağıdır. Ege Denizi ve Karadeniz havzalarına yönelen akarsuların önemli kollarının kaynağını aldığı kütle, bölgenin su deposu konumundadır. Derin vadilerin hakim olduğu flüviyal topografyanın yanı sıra buzul topografyası ve anakaya çeşitliliğine bağlı olarak volkanik, karst ve granit topografyasının da yer aldığı Murat dağı, endemik bitki türleri bakımından oldukça zengindir. Bu güne kadar yapılmış araştırmalarda saptanan 890 taksondan 114’ü Türkiye için endemiktir. Endemik tür oranı %13 olan saha, kendine özgü türler de barındırır. Bu araştırmada yeryüzündeki dağılışlarında birçok coğrafi faktörün etkili olduğu endemik bitki türlerinin Murat dağındaki dağılışında etkili olan topografik faktörlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla, sahadaki endemik türlerin yer aldığı 115 lokalite incelenmiş, belirlenen topografik özelliklerin istatistiksel analizi yapılmıştır. Elde edilen tanımlayıcı istatistik verilerin değerlendirilmesiyle de endemik bitkiler ile yetişme ortamlarına ait topografik değişkenler arasındaki ilişki ortaya konmaya çalışılmıştır. Eldeki bu araştırmanın sonuçlarına göre; sahadaki endemik türlerin toplandığı bakılarda, Murat dağının lokasyonunun ve topografik özelliklerinin etkili olduğu, İran-Turan elementlerinin ağırlıklı olarak KB, Avrupa-Sibirya elementlerinin K, Akdeniz elementlerinin ise KB ve GB bakılarında tutunduğu belirlenmiştir. Endemiklerin % 73’ü toprak ve ana materyalde yararlanılabilir suyun yeterli olduğu, nispeten düşük eğimli yerlerde ve 1400-2000 m yükseltileri arasında yer almıştır. Bu yükselti aralığında yıllık ortalama sıcaklık 5-9 ºC dolaylarında, yıllık ortalama yağış ise 780-1360 mm civarındadır. Endemikler, en fazla izolasyon koşullarının olduğu vadi tabanlarındadır. Sahadaki endemizmin, çoğunluğunu Mesozoik’e ait kireçtaşlarının oluşturduğu karbonatlı tortul kayalarda artış gösterdiği, belli bir toprak ve vejetasyon seçiciliğinin olmadığı, yükselti, bakı ve eğimden oluşan topografik faktörlerle anamateryalin belirleyici olduğu saptanmıştır.

Keywords


Located in the Central-Western Anatolia, Murat Mountain forms a natural border between Kütahya and Uşak provinces. Rising up to 2309 m with its Kartal Tepe summit, it is the highest mountain in Aegean Region after Honaz Mountain (2528 m) and its peaks. As a source of the important branches of rivers running through the basins of Aegean Sea and Black Sea, it is a sort of reservoir of the area. Besides the fluvial topography dominated by deep valleys, depending on glacial topography and bedrock

Keywords

Article Statistics

Number of reads 770
Number of downloads 333

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.