Kazak Türkçesinde "Ne" Kelimesi ve İşlevleri

Author:

Number of pages:
207-216
Language:
Year-Number:
2013-Volume 8 Issue 9

“Ne”, Türk dilinin tarihî akışı içerisinde ortaya çıktığı ilk metinlerden günümüze kadar işlevini de sahip olduğu farklı anlamları da korumuş ve bunları hala devam ettiren kelimelerden biridir. “Ne”nin kökeni hakkında farklı görüşler ileri sürülmektedir. Köken bilgisine ve bununla ilgili farklı görüşlere yazının asıl konusu olmadığı için konuyu ilgilendirdiği kadarıyla değinilecektir. Yazı, Kutadgu Bilig’le birlikte sona erdiği söylenen “ne”nin bağlama edatı görevinin Kazak Türkçesinde kullanıldığı noktasından hareket etmektedir. İlave olarak “ne” ve türevleri hem Türkiye Türkçesi hem de Kazak Türkçesindeki gramerlerden yola çıkılarak değerlendirilmektedir. “Ne” kelimesi Türkiye Türkçesi gramerlerinde genellikle birbirine yakın görüş ve anlatımlarla ele alınmıştır. Bu eserlerde verilen bilgiler doğrultusunda “ne” kelimesinin veya “ne”nin türevlerinin sıfat, zamir, zarf ve bağlama edatı/bağlaç olarak kullanıldığı görülmektedir. Kazak Türkçesinde de benzer kullanışlara sahip olan “ne”, bu lehçede Türkiye Türkçesindeki kullanışından daha fazla ve tek başına bağlama işleviyle kullanılmaktadır. Özetle bu yazıda, “ne” kelimesinin Kazak Türkçesindeki kullanımı ve işlevleri incelenecektir. “Ne”, Kazak Türkçesinde sıfat, zamir, zarf, kuvvetlendirme edatı, karşılaştırma-denkleştirme edatı görevlerinde kullanılmaktadır. “Ne”nin Uygur Türkçesi döneminde başlayan bağlama edatı işlevi, bazı günümüz Türk lehçelerinde hala devam etmektedir. “ne”nin Eski Türkçe ve Kutadgu Bilig’de gördüğümüz tek başına bağlama edatı olarak kullanılması özelliğinin Kazak Türkçesindeki şekillerle karşılaştırılmasına örneklerle yer verilecektir. Sonuç olarak Türkçenin farklı iki döneminde “ne”nin benzer kullanımları aydınlatılmaya çalışılacaktır.

Keywords


"Ne" has emerged in the course of the historical Turkish language the first texts. "What", maintained until recently the function and meaning. "Ne", continues this functionality. "Ne" s there are varying opinions about the origin. Origin information and opinions about it, not the real subject of the article. Therefore this subject as far as concerns the text will be discussed. Some of the scholars "ne"s the use of conjunctions Kutadgu Bilig exhausted," he says. However, this function continues Kazakh Turkish. Text focused on this function of “ne”. İn addition its derivates are evaluated by considering Turkish and Kazakh grammars. "Ne" word, Turkey Turkish Grammars are usually close to each other are discussed ideas and expressions. According to these works, the "ne" word or the "ne" of the derivatives, adjective, pronoun, adverb, and is used as a conjunction. “Ne”, have similar functions in Kazakh Turkish. Contrary to Turkish in Kazakh Turkish this word “Ne” used as conjunction. İn this article, functions and usage in Kazakh Turkish of the word “ne” have examined. "Ne", is used, 'adjective', 'pronoun', 'adverb', 'reinforcing particle’, 'comparison-equalization preposition' functions, Kazakh Turkish. "Ne" s, which started in the Uighur Turkish 'Connecting the preposition' function continues, it is still, in some dialects of modern-day Turkey. Usage as a conjunction of “ne” have seemed in Old Turkic and Kutadgu Bilig. This feature will be compare with in the Kazakh Turkish form. As a result, in different two period of Turkish to similar usage of “ne” is bright to light.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 646
Number of downloads 319

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.