Türkiye Türkçesi Atasözü ve Deyimlerinde Karşıt Anlamlılık İlişkileri Üzerine Bir İnceleme

Author:

Number of pages:
311-322
Language:
Year-Number:
2011-Volume 6 Issue 1

Anlamı birbirine karşıt olan sözcüklerin kurduğu ilişkiye, karşıt anlamlılık denir. Bu ilişkiler, aynı temel mantıkla kurulur. Ancak kurucu unsurlar ve bunların ilişkileri, farklıdır. Türkiye Türkçesi atasözü ve deyimleri üzerine yapılmış bu çalışma, karşıtlık ilişkilerini yapısal, değişimsel, çevriksel, konumsal ve bütüncül olmak üzere beş başlıkta incelemiştir. Bu beş başlık, şu şekilde belirlenmiştir: İsim ve fiillerin olumlu ve olumsuz yönleriyle ele alındığı yapısal karşıtlık. Başka bir unsurla yer değiştirme şeklindeki değişim tarzı karşıtlık. Bir isim veya fiille, onların tersinin kurduğu karşıtlık ilişkisi şeklindeki çevriksel karşıtlık. Farklı ve benzer unsurların konumuna dayalı, konumsal karşıtlık. Eksiklerin giderilmesi şeklinde bütüncül karşıtlık. Böylece Türkiye Türkçesi atasözü ve deyimleri incelenerek, bu üst başlıklar altında ayrıntılara ulaşılmıştır. Sonuçta karşıt anlamlılığın cümle düzleminde karşılaştırmalı anlatımı, değişim, genelleme ve emir yapılarını, parçalar arası uyum ve bağları düzenleme; olumsuz anlam, yön, iletişim, niteleme, tercih belirleme ve sıralama gibi işlevlere sahip olduğu belirlenmiştir.

Keywords


A relationship established by and between antonymous words is defined as antonymy. Such relationships are founded on the same logic; however, the building blocks and links between them are different. The present study on Turkey Turkish proverbs and idioms aims to handle antonymous relations under five headings, namely structural, substitutional, reversive, converse (relational), and complementary. The headings were identified as: Structural antonymy, under which nouns and verbs are treated based on their affirmative and negative senses. Substitutional antonymy refers to replacement of a component in a sentence. Reversives means a relationship established between a verb/noun and its reverse counterpart. Converse antonymy is built upon the position of similar and different elements. Complementary antonymy rests on the elimination of deficiencies. Accordingly, Turkey Turkish proverbs and idioms have been examined and detailed under the corresponding headings. It can be concluded that antonymy fulfils such functions as organizing comparative narration at sentence level, structures of change, generalisation, and imperatives, agreement and links between constituents; as well as determining and ordering negated meaning, direction, communication, description, and preference.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,551
Number of downloads 407

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.