Dudak (düzlük-yuvarlaklık) uyumu, Türkçenin her devrinde her sahada kelime bünyesine kuvvetle hâkim olan bir uyum değildir. Eski Türkçede bazı tereddütlerle birlikte genel olarak mevcut bulunan dudak uyumu sistemi, Eski Anadolu Türkçesinde esaslı sarsıntılara uğramış; hatta bütünüyle yok olmuştur. Batı Türkçesinde dudak uyumu süreci Klasik Osmanlı Türkçesi döneminin ilk zamanlarında başlamış ve ancak Orta Osmanlı Türkçesi döneminin sonlarında (18. yüzyılda) tamamlanmıştır. Ahvâl-i Kıyâmet’teki dudak uyumu, büyük ölçüde, Eski Anadolu Türkçesinde bulduğumuz uyumun bir devamı gibidir. Fakat, asıl şekilleriyle nöbetleşe kullanılan birçok yeni şekilli kelime tabanı ve ek, metnimizin dudak uyumu sürecinde bir hayli yol katettiğini göstermektedir.
Labial harmony (Plainness and roundness) is not a harmony that, in every period of Turkish, dominates every field within the scope of vocabulary. Labial harmony system existed in general with some hesitations in Old Turkish Language, was damaged dramatically in Old Anatolian Turkish; and moreover it was lost completely. Process of labial harmony in West Turkish began in the earlier stages of Classic Ottoman Turkish, and completed only in the late Middle Ottoman Turkish period (18th century). Labial harmony in Ahvâl-i Kıyâmet, to a great extent, is just like a continued existence of the harmony seen in Old Anatolian Turkish. However, many new shaped word bases and affixes used in turns with their original shapes show that our text has gained ground in the process of labial harmony.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
