Türkiye Türkçesinde nice biçiminde, tek şekilli olan ve daha çok “belirsizlik” ifade eden kelime, Eski Türkçe döneminde, ne sorma kelimesi ile +çA eşitlik ekinin birleşip kaynaşmasıyla oluşmuştur. Azerbaycan Türkçesinde, bu kelimeden doğmuş iki ayrı kelime kullanılmaktadır: neçe “ne kadar, kaç tane, ne kadar süreyle, çok fazla, ne kadar çok” ve nece “nasıl, niçin, ne suretle, hangi vs.”. Türkiye Türkçesinde nice biçiminde tek bir kelimenin Azerbaycan Türkçesinde neçe ve nece biçiminde iki ayrı kelime oluşu kelimenin tarih içindeki biçim ve anlamlarının doğru belirlenmesini engellemiştir. Anlamının doğru belirlenememesi, kelimenin eski dönemlerdeki biçimi olan neçe’nin anlamına “nasıl” ve “nice” anlamı karıştırılmasından kaynaklanıyor. Biçiminin doğru belirlenememesi ise, bu kelimenin birinci hecesinde söz konusu olan e> i darlaşması ve ekteki ç> c tonlulaşması tarihinin, metinlerden tespit edilmemiş olmasıyla ilgilidir. Kıpçak Türkçesi döneminde yer yer ilk hecesinin darlaştığı kabul edilen bu kelimede, Eski Anadolu Türkçesi döneminde ç> c değişmesi de gerçekleşmiştir. Başlangıçtan beri süregelen näçä> niçe “ne kadar? kaç?” kullanımı devam ederken, bunun “c”li biçimi olan nice; “nasıl, nice, ne suretle, hangi” anlamında kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmayla neçe> niçe> neçe “ne kadar?” ve neçe> nice> nece “nasıl?” gelişmesi incelenmektedir.
The word “nice”, which generally defines ambiguity and has just one form in Turkish language of Turkey, was formed during Early Turkish period with fusion of the “ne” question word and +çA equality affix. In Azerbaijani Turkish, two seperate word derived from this word are being used: nėçe (how many, how much, how long, too many, how so much) and “nėce” (how, why, which etc.” The fact that the Turkey Turkish’s nice word has two seperate forms as nėçe and nėce in Azerbaijani Turkish precluded to determine the forms and meanings of this word in the historicsal processes. This fault of meaning determination stems from confusion of “how” and how many” meanings to the nėçe which is the old form of the word. This fault of determination is also related to the lack of determination from texts of sound events such as e> i closing and ç> c intonation. In this word, of which the first syllable assumed to be closed during the Kipchak Turkish period, had ç> c variance during the Old Anatolian Turkish period. While the näçä> niçe (how many? How much?) usages are going on since beginning, nice form with the letter “c” had been used with those meanings: “how, in which condition, which”. In this work, çalışmayla neçe> niçe> nėçe (how many?) and neçe> nice> nėce (how?) processes are examined.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
