Ölmüş ünlü kişilerin dijital olarak canlandırılıp kullanıldığı reklamlar gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. “Dijital nekromansi” olarak ifade edilen içeriklerle hazırlanan bu reklamlar ülkemizde de son dönemlerde görülmektedir. İlgili literatür incelendiğinde, hayatta olan ünlülere yönelik reklam etkinliği konusunda pek çok çalışma yapılmışken; ölmüş ünlü kişilere yönelik reklam etkinliği konusundaki çalışmaların oldukça sınırlı sayıda olduğu görülmüştür. Türkçe literatürde nekromansi ve dijital nekromansi kavramlarına ilişkin oldukça sınırlı sayıda çalışmanın yer aldığı tespit edilmiş; İngilizce literatürde ise dijital nekromansi içerikli reklamların genellikle kavramsal açıdan ele alınıp incelendiği anlaşılmıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın temel amacı, reklamda ölü ünlü kullanımının kapsamını, özelliklerini ve uygulamalarını reklam profesyonelleri, akademisyenleri ve tüketicilerin perspektifinden kavramsallaştırmak, reklamda ölü ünlü kullanımının niteliklerini, doğasını keşfetmek ve geleneksel ünlü kullanımından ayrıştırarak yerli ve yabancı literatür bağlamında irdelemektir. Bu amaçtan yola çıkılarak araştırmada ilk olarak reklamda ölü ünlü kullanımı olarak bilinen nekromansi kavramı ele alınmış; ardından nekromansinin bir türü olarak nitelendirilen dijital nekromansi ve kavramın hayat bulmasındaki en temel teknoloji olan deepfact teknolojisine yer verilmiştir. Kavramlara ilişkin yerli ve yabancı literatür irdelenmiş; olumlu ve olumsuz yönler örnekler eşliğinde somutlaştırılmaya çalışılmıştır. Sonuç bölümünde ise, tüm bulgu ve bilgiler ışığında, gelecek çalışmalar için öneri niteliğinde değerlendirmelere yer verilmiştir.

Advertisements in which dead celebrities are digitally revived and used are becoming more and more widespread. These advertisements prepared with the content referred to as “digital necromancy” have also been seen in our country recently. It has been determined that there are quite limited studies on the concepts of necromancy and digital necromancy in Turkish literature; however, it has been understood that advertisements with digital necromancy content are generally addressed and examined from a conceptual perspective in English literature. Therefore, the main purpose of this study is to conceptualize the scope, characteristics and applications of dead celebrity use in advertising from the perspective of advertising professionals, academics and consumers, to explore the qualities and nature of dead celebrity use in advertising and to examine it in the context of domestic and foreign literature by distinguishing it from traditional celebrity use. Based on this purpose, the concept of necromancy, known as the use of dead celebrities in advertising, was first addressed in the research; then, digital necromancy, which is described as a type of necromancy, and deepfact technology, which is the most basic technology in bringing the concept to life, were included. Local and foreign literature on the concepts were examined; positive and negative aspects were tried to be concretized with examples. In the conclusion section, in the light of all the findings and information, evaluations that are suggestions for future studies were included.