Bu araştırmada, Türkiye’de Spor Bilimleri Fakülteleri (SBF) ve Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulları’na (BESYO) öğrenci alımında uzun yıllar boyunca uygulanan özel yetenek sınavlarının tarihsel gelişimi, mevcut uygulamalar ve 2024-2025 eğitim-öğretim yılında yürürlüğe giren merkezi Özel Yetenek Sınavı (ÖZYES) sistemi ayrıntılı olarak incelenmiştir. Çalışmada, üniversitelerin kendi bünyelerinde düzenlediği özel yetenek sınavlarının, içerik ve değerlendirme açısından büyük farklılıklar gösterdiği, özgeçmiş puanlamasında subjektifliğin yaygın olduğu ve sınavların farklı illerde yapılmasının adaylar üzerinde ciddi ekonomik, psikolojik ve sosyal yükler oluşturduğu ortaya konmuştur. Bu durum, adaylar arasında fırsat eşitsizliği ve adalet algısında bozulmaya yol açarken, sınav süreçlerinde şeffaflık ve nesnellikten uzaklaşılmasına neden olmuştur. Ayrıca, adayların birden fazla üniversitenin sınavına katılabilmek için farklı illere seyahat etmek zorunda kalması, ulaşım ve konaklama maliyetlerini artırmış, özellikle sosyoekonomik açıdan dezavantajlı adayların sürece katılımını sınırlandırmıştır. 2024-2025 eğitim-öğretim yılı itibarıyla uygulamaya konulan merkezi Özel Yetenek Sınavı (ÖZYES) ile sınav içeriklerinin ve değerlendirme ölçütlerinin standartlaştırılması, adayların kendi illerinde sınava girmelerine olanak tanınması ve özgeçmiş puanlamasında daha objektif, ölçülebilir kriterlerin benimsenmesi sağlanmıştır. Araştırmanın bulguları, merkezi sınav uygulamasının adaylar arasında daha adil ve erişilebilir bir sınav ortamı oluşturduğunu, ekonomik ve psikososyal engelleri önemli ölçüde azalttığını ve öğrenci seçme sürecinde sürdürülebilir, kapsayıcı bir model sunduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, merkezi ÖZYES sistemi, spor bilimleri alanında öğrenci seçme süreçlerinde fırsat eşitliği, şeffaflık ve nesnellik ilkelerini güçlendiren önemli bir reform olarak değerlendirilmektedir.

In this study, the historical development, current practices, and the newly implemented centralized Special Talent Examination System (ÖZYES) for the 2024-2025 academic year were thoroughly examined in the context of student admissions to Faculties of Sports Sciences (SBF) and Schools of Physical Education and Sports (BESYO) in Turkey. The research revealed that the special talent examinations conducted independently by universities exhibited significant variations in terms of content and evaluation criteria, with widespread subjectivity in résumé scoring. Additionally, the organization of exams in different provinces imposed serious economic, psychological, and social burdens on candidates. This situation led to inequality of opportunity among candidates, disrupted perceptions of fairness, and resulted in a lack of transparency and objectivity in the examination processes. Furthermore, candidates were often required to travel to different provinces to attend multiple university exams, which increased transportation and accommodation costs, particularly limiting the participation of socioeconomically disadvantaged candidates. With the introduction of the centralized Special Talent Examination System (ÖZYES) in the 2024-2025 academic year, the standardization of exam content and evaluation criteria was achieved. Candidates were allowed to take the exam in their own provinces, and more objective and measurable criteria were adopted for résumé scoring. The findings of the study indicate that the centralized examination system created a fairer and more accessible testing environment for candidates, significantly reduced economic and psychosocial barriers, and offered a sustainable and inclusive model for the student selection process. In conclusion, the centralized ÖZYES system is considered a significant reform that strengthens the principles of equality of opportunity, transparency, and objectivity in student selection processes within the field of sports sciences.