Bu çalışma, Akçaabat ilçesindeki yerleşim alanlarının dağılımını, yükselti faktörüne bağlı olarak incelemektedir. Çalışma, yerleşim alanlarının coğrafi unsurlara bağlı olarak nasıl değiştiğini ve bu durumun bölge üzerindeki etkilerini kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Coğrafi ve topoğrafik koşullar, yerleşimlerin ve nüfusun yoğunluğunda belirleyici bir rol oynamaktadır. İlçede iklim verileri, tarım, yerleşim ve ekosistem üzerinde belirgin etkiler yaratmaktadır. Araştırmada, ilçenin yükselti kademeleri (0-400, 401-800, 801-1200, 1201-1600 ve 1601-2000 metre) detaylı olarak incelenmiş ve nüfus ile yerleşim dağılımı analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında, topografik haritalar, nüfus ve iklim verileri ile Sayısal Yükselti Modeli (SYM) kullanılmış; veriler ArcGIS 10.5 yazılımı ile analiz edilmiştir. Bulgular, 0-400 metre yükselti aralığında yerleşimlerin ve nüfusun yoğunlaştığını, yükselti arttıkça hem yerleşim birimlerinin hem de nüfusun azaldığını göstermektedir. 1200 metre üzerinde kalıcı yerleşim bulunmamakla birlikte, yayla yerleşimleri geçici yerleşim alanı olarak öne çıkmaktadır. Çalışmada, yükseltiye bağlı olarak ekonomik faaliyetlerde de değişim gözlemlenmiştir. Kıyı bölgelerinde tarım ve balıkçılık faaliyetleri yoğunlaşırken, yüksek alanlarda hayvancılık ve yayla turizmi ön plana çıkmaktadır. Özellikle Hıdırnebi Yaylası, turistik potansiyeliyle dikkat çekmekte ve bölge ekonomisine katkı sağlamaktadır.

This study investigates the distribution of settlement areas in the Akçaabat district with respect to elevation factors. It provides a comprehensive analysis of how settlement patterns vary according to geographical characteristics and evaluates the implications of these variations for the region. Geographical and topographical conditions play a pivotal role in determining the density of settlements and population distribution. Furthermore, the district's climatic characteristics exert significant influences on agriculture, settlement patterns, and the ecosystem. The study is mostly about looking at the different elevation levels in the district (0–400, 401–800, 801–1200, 1201–1600, and 1600–2000 meters) and how people live and settle in these areas. The study employs topographic maps, population and climate datasets, and a Digital Elevation Model (DEM), with data processed and analysed using ArcGIS 10.5 software. The findings indicate a significant concentration of settlements and population within the 0-400 meter elevation range, with a marked decline in both as elevation increases. Permanent settlements are absent above 1200 meters; however, highland areas serve as temporary settlement zones. Additionally, the study identifies notable shifts in economic activities corresponding to elevation levels. Coastal areas are characterised by intensive agricultural and fishing activities, whereas livestock farming and highland tourism become prominent in higher altitudes. Particularly, Hıdırnebi Plateau emerges as a site of significant touristic potential, contributing substantially to the regional economy.