Soyut geometrik formlar, sanat tarihinin farklı dönemlerinde metafizik ve kozmosu anlama çabalarının bir yansıması olarak kullanılmıştır. Bu çalışma, Batı sanatı ile İslam sanatında yer alan soyut geometrik form ve motiflerin metafiziksel düşünceler ve evren tasavvurları bağlamında nasıl şekillendiğini karşılaştırmalı bir perspektifle incelemektedir.  Bu incelemede amaç; her iki sanat geleneğinde de geometrik biçimlerin, insan algısının ötesindeki derin ve soyut anlamlara işaret ettiğini ortaya koymaktır. Batı sanatında soyut geometrik formlar, çoğunlukla insan ruhunun içsel dünyasını ve doğanın matematiksel düzenini yansıtan bir ifade biçimi olarak değerlendirilir. Öte yandan, İslam sanatında geometrik desenler, Tanrı'nın birliğini, evrenin düzenini ve aşkın boyutunu vurgulayan kozmolojik bir anlam taşır. Bu farklı perspektifler, her iki sanat geleneğinde soyut geometrinin metafiziksel ve spiritüel boyutlarına dair özgün yaklaşımlar sunduğunu göstermektedir. Çalışma, hem Avrupa merkezli saf soyut sanatın hem de İslam sanatındaki içkin ve aşkın boyutların analizleri, bu iki geleneğin sanatsal ve düşünsel temellerini karşılaştırmalı bir çerçevede incelemektedir. Literatür araştırması ve inceleme yöntemleri kullanılarak, bu geometrik formların tarihsel, kültürel ve felsefi bağlamları betimsel bir değerlendirme ile ele alınmıştır. Bu kapsamda, soyut geometrik formların sanat tarihindeki rolü, metafiziksel anlamları ve evrene dair farklı tasavvurlar üzerindeki etkileri detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Bu çalışma, Batı ve İslam sanatındaki soyut geometri anlayışlarının, insanlık tarihindeki düşünsel ve estetik birikimleri anlamada önemli bir pencere sunduğunu ortaya koymaktadır.

Abstract geometric forms have been used as a reflection of the efforts to understand metaphysics and the cosmos in different periods of art history. This study examines from a comparative perspective how abstract geometric forms and motifs in Western and Islamic art have been shaped in the context of metaphysical thoughts and universe visions. The aim of this study is to reveal that in both art traditions, geometric forms point to deep and abstract meanings beyond human perception. In Western art, abstract geometric forms are often evaluated as a form of expression reflecting the inner world of the human soul and the mathematical order of nature. On the other hand, in Islamic art, geometric patterns carry a cosmological meaning emphasizing the unity of God, the order of the universe and its transcendent dimension. These different perspectives show that both art traditions offer original approaches to the metaphysical and spiritual dimensions of abstract geometry. In this study, the analyses of both European-centered pure abstract art and the inherent and transcendent dimensions in Islamic art examine the artistic and intellectual foundations of these two traditions in a comparative framework. Using literature research and review methods, the historical, cultural and philosophical contexts of these geometric forms have been addressed with a descriptive assessment. In this context, the role of abstract geometric forms in art history, their metaphysical meanings and their effects on different perceptions of the universe have been analyzed in detail. This study reveals that the understanding of abstract geometry in Western and Islamic art provides an important window for understanding the intellectual and aesthetic accumulations in human history.