Gıda Sosyolojisi Bağlamında Türk Mutfak Kültürü

Author:

Number of pages:
571-596
Language:
Türkçe
Year-Number:
2025-Volume 20 Issue 1

Bireysel zevkler, beğeniler gibi düşünülen olguların ardında toplumsal nedenler söz konusu olabilir. Sosyolojik tahayyül bize, kişisel gibi görünen faktörlerin sosyal gerçeklikle ilgili olabileceğini göstermede yardımcı olur. Benzer biçimde gıdanın pek çok yönden sosyolojik analizini yapmak mümkündür. Bu makalede gıda ve toplum ilişkisini yansıtan mutfak kültürü konu edilmektedir. Sosyal bir varlık olan insan, gıdaları simgeler aracılığıyla kendisi için anlamlı kültürel öğelere dönüştürmektedir. Gıdaların lezzetli tariflere dönüştürülmesi, yemek yemeye çeşitli değerler yüklenmesi bir toplumun kendine ait mutfak kültürünü ortaya çıkarmaktadır. Çalışmada Türk mutfak kültürünün nasıl değiştiğini anlamak amaçlanmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kapsamında doküman analizi kullanılmıştır. Türk mutfak kültürünün analizinde E. Willis’in tarihsel, kültürel, yapısal ve eleştirel faktörlerden oluşan sosyolojik analizinden yararlanılmıştır. Türk mutfağı, tarihsel olarak ilk Anadolu medeniyetleri; Orta Asya; Anadolu Selçuklu ve Beylikleri, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi mutfağı olarak ele alınmıştır. Toplum söz konusu olduğunda değişim yavaş gerçekleşen bir olgudur. Bununla beraber siyasi, ekonomik, toplumsal nedenlerden dolayı içinde bulunulan dönemin özellikleri değişmektedir. Bu değişim mutfak kültürüne de yansımaktadır. Yemeklerde kullanılan gıdalar, mutfak alet ve gereçleri, pişirme yöntemleri içinde yaşanılan dönemin bilgi birikimi ve teknolojik düzeyine göre değişmektedir. Bunun yanında sosyo-ekonomik olarak göç olgusu mutfak kültüründe etkileşim ve çeşitliliği ortaya çıkarmaktadır. Günümüzde ise ulaşım, iletişim seçeneklerinin artması, toplumsal yaşamın değişmesi gibi faktörler mutfak kültürünü etkilemiştir. Dönemsel farklılıklardan dolayı bazı değişimler söz konusu olsa da, Türk mutfak kültürünün iç içe geçen, kültürel devamlılık gösteren yapısını da koruduğu söylenebilir.

Keywords


Social factors may be at play behind what are thought of as individual tastes and likes. Sociological imagination helps us to show that factors that seem personal may be related to social reality. Similarly, it is possible to make a sociological analysis of food in many ways. This article focuses on the culinary culture that reflects the relationship between food and society. As a social being, humans transform food into meaningful cultural elements through symbols. The transformation of foods into delicious recipes and the attribution of various values to eating reveal the culinary culture of a society. The study aims to understand how Turkish culinary culture has changed. Document analysis was used in the study within the scope of qualitative research method. In the analysis of Turkish culinary culture, E. Willis' sociological analysis of historical, cultural, structural and critical factors was used. Turkish cuisine has been historically analyzed as the first Anatolian civilizations; Central Asia; Anatolian Seljuks and Principalities; Ottoman and Republican period cuisine. When it comes to society, changes can occur slowly. However, the characteristics of the current period change due to political, economic and social reasons. This change is also reflected in the cuisine culture. Foods used in meals, kitchen tools and equipment, cooking methods change according to the knowledge and technological level of the period in which they live. In addition, socio-economic migration phenomenon reveals interaction and diversity in culinary culture. Today, factors such as the increase in transportation and communication options and the change in social life have affected the culinary culture. Although there are some changes due to periodic differences, it can be said that Turkish culinary culture preserves its intertwined structure that shows cultural continuity.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 15
Number of downloads 22

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.