Bu çalışma, rasyonel seçim teorisinin temel varsayımlarını toplumsal cinsiyet eşitsizliği olgusuna uygulama girişiminde bulunur. Rasyonel seçim teorisine göre, bireyler, “ben-merkezli” ve “amaçlı” varlıklar olup, kendi çıkarlarını maksimize etmeye çalışırken toplumsal hayatı yaratırlar. Bu fikir toplumsal cinsiyet konusuna uygulandığında, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin bireyler arası ilişkilerdeki “rasyonel” boyutları gündeme gelir. Rasyonel seçim modellerinin temel bir iskeletini ortaya koyan Friedman ve Hechter (1988) onun temel varsayımlarını “tercihler” ve “kısıtlamalar” olarak tespit etmişlerdir. Tercihler, bireylerin sahip oldukları birtakım değer veya gereksinimlerine işaret ederken, kısıtlamalar, kaynaklara ulaşma noktasında herkesin aynı imkanlara sahip olmaması ve kurumların, birey eylemi üzerindeki sınırlandırmalarını ifade eder. Rasyonel seçim teorisinin özet olarak ifade edilen bu varsayımlarının toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin anlaşılmasına katkıda bulunması umulmaktadır. Bu çalışma temel olarak üç kısımdan oluşmaktadır. Birinci ve ikinci kısım sırayla rasyonel seçim teorisi ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin kısa bir açıklamasını içerir. Üçüncü kısım iş, aile, eğitim kurumları ve kültürün kadınlar üzerinde yarattığı “kısıtlamalar” ile bireylerin toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini sürdürmeye yönelik “tercihlerinin” incelenmesine ayrılmıştır. Araştırma, rasyonel seçim teorisi, toplumsal alışveriş teorisi, toplumsal cinsiyet çalışmaları, yakın ilişkiler, işçi-iş veren ilişkileri vb. üzerine yapılmış teorik ve empirik çalışmaların taranması yoluyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda gerek kurumsal gerekse bireysel düzeyde, ben-merkezci ve çıkarcı eğilimlerin geleneksel toplumsal cinsiyet algılarının sürdürülmesine yardım ettiği ve bu algıların, kadınlar açısından erkeklere göre daha dezavantajlı sonuçlar doğurduğu tespit edilmiştir.

This study attempts to apply the basic assumptions of rational choice theory to the phenomenon of gender inequality. According to the rational choice theory, individuals are "self-centred" and "purposeful" beings and create social life while trying to maximize their own interests. When this idea is applied to the issue of gender, the “rational” dimensions of gender inequalities in interpersonal relations come to the fore. Friedman and Hechter (1988), who presented a basic framework of rational choice models, identified its basic assumptions as "preferences" and "constraints". While preferences point to some values ​​or needs that individual have, constraints refer to the fact that not everyone has the same opportunities to access resources and the limitations of institutions on individual action. It is hoped that these summarized assumptions of rational choice theory will contribute to the understanding of the underlying causes of gender inequalities. This article is basically composed of three parts. The first and second parts contain a brief explanation of rational choice theory and gender inequality, respectively. The third part is devoted to examining the "restrictions" created by labour, family, educational institutions and culture on women and the "preferences" of individuals to maintain gender inequalities. The research was carried out by scanning theoretical and empirical studies on rational choice theory, social exchange theory, gender studies, intimate relations, labour relations and so on. As a result of the research, it has been found that self-centred and self-interested tendencies help to maintain traditional gender perceptions, both at the institutional and individual levels, and that these perceptions have more disadvantageous consequences for women than for men.