Johannes Gutenberg’in XV. yüzyılda matbaayı geliştirmesiyle birlikte Avrupa’da kitap basımı ve okuryazarlık oranı artmaya başladı. Avrupa’da basın ve yayıncılığın gelişmesi ve kitap basımının artması ile beraber kamuoyu ortaya çıktı. Avrupa’da hükümetler kamuoyu üzerindeki hâkimiyetlerini kontrol etmek için basın ve yayınla ilgili kanun ve nizamnameler çıkardılar. Avrupa’da çıkarılan kanunlar ve yönetmelikler sayesinde kitaplar üzerinde sansür ve yasaklar da başladı. Osmanlı Devleti basın ve yayıncılığın gelişmesiyle birlikte, bu alanı düzenlemek için kanun ve nizamnameler çıkardı. Bu kanun ve yönetmelikler bir süre sonra sansür ve yasaklamaların yolunu da açmış oldu. Osmanlı Devleti’nde sansürün ve baskının en yoğun yaşandığı dönem II. Abdülhamid dönemidir. Sansür ve II. Abdülhamid kelimeleri neredeyse özdeşleşmiştir. II. Abdülhamid için halkın zararlı fikirlerden korunması devletin bekası açısından elzemdi. Bu sebeple basın ve yayın faaliyetlerini kontrol altına alınarak halkın düşünce yapısı korunmaya çalışıldı. II. Abdülhamid’in iktidarı sırasında önce serbest iken sonra yasak kapsamına alınan kitapların varlığı bundan dolayıdır. Bu makale Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) Yıldız Esas Evrakı (YEE) 80/52 numarası ile kayıtlı olan ve Müşir Fuad Paşa hakkında soruşturma yazışmalarının bulunduğu evraklar arasında yer alan Avnullah el-Kâzımî’nin evinde yapılan aramada tespit edilen yasak kitapların listesi ve muhteviyatı hakkındadır. Avnullah el-Kazımî yakın dönem Osmanlı tarihinin aykırı simalarından biridir. Yıllarca sürgün ve hapis hayatı yaşamıştır. II. Meşrutiyet döneminde Kerkük Mutasarrıflığı yapmıştır. Müşir Fuad Paşa’nın Şam’a sürgün edildiği mahkemede, Avnullah el-Kazımî’de Sivas’a sürgün edilmiştir. Sivas’tan kaçma teşebbüsü üzerine Sinop Hapishanesine gönderilmiştir. Bu makalede Avnullah el-Kâzımî’nin evinde bulunan yasak kitaplar incelenmektedir.
With Johannes Gutenberg's development of the printing press in the XV century, book printing and literacy rates in Europe began to increase. With the development of press and publishing in Europe and the increase in book printing, public opinion emerged. In Europe, governments have enacted laws and regulations on the press and publication to control their dominance over public opinion. Thanks to the laws and regulations enacted in Europe, censorship and prohibitions on books also began. With the development of the press and publishing, the Ottoman Empire issued laws and regulations to regulate this area. These laws and regulations paved the way for censorship and prohibitions after a while. The most intense period of censorship and oppression in the Ottoman Empire was the period of Abdulhamid II. The words censorship and Abdulhamid II are almost identical. Abdulhamid II tried to protect his subjects from harmful ideas for the survival of the state. He tried to protect the minds of his people by controlling the press and broadcasting activities. During the reign of Abdulhamid II, there were books that were first free and then banned. This article is about the list and contents of the prohibited books found in the search of Avnullah al-Kâzımî's household, which is registered under the Prime Ministry Ottoman Archive (BOA) Yıldız Main Document (YEE) 80/52 and which is among the documents containing the correspondence of investigation about Müşir Fuad Pasha. Awnullah al-Kâzimî is one of the outliers of recent Ottoman history. He has lived a life of exile and imprisonment for many years. He served as the governor of Kirkuk during the second Constitutional period. In the court where Müshir Fuad Pasha was exiled to Damascus, he was exiled to Sivas. He was sent to Sinop prison after an attempt to escape from Sivas. In this article, the forbidden books found in Awnullah al-Kâzimî's house during his trial are examined.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.