19. yüzyıldan itibaren Osmanlı kamuoyunun bir parçası haline gelen matbuat, Osmanlıların moderniteye uyum sağlama girişimlerinin önemli bir öğesi olmuştur. Osmanlı’da matbuat, güncel teorik, pratik, akademik ve teknik bilgilerin topluma aktarılmasında büyük bir misyon üstlenmiştir. Matbuatın da katkılarıyla iktisat, bazı Osmanlı iktisatçı, gazeteci ve aydınları tarafından kuramsal ve kavramsal bir çerçevede bilimsel bir disiplin olarak ele alınmıştır. Bu durum, 1907’den 1913 senesinin sonuna kadar yayın hayatını sürdüren Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi’nin içeriğinden dahi somut bir şekilde anlaşılmaktadır. Gazetede Osmanlı ekonomisini çağdaş standartlara ulaştırmak; tarım, ticaret ve sanayi sektörlerini geliştirmek ve modern ve aktüel iktisadi yaklaşım, yöntem ve teknikleri kamuoyuna aktarmak amacıyla yüzlerce yazı ve makale yayınlanmıştır. Bu bakımdan gazete, iktisat alanında adeta modern bir okul misyonu üstlenmiştir. 1907 yılından itibaren gazete kadroları tarafından modern kapitalist üretim ilişkilerinde çok önemli bir olgu olan “şirket/şirketleşme meselesi” de her yönden ele alınmıştır. Yazılarda, şirket ve şirketleşme kavram ve süreçleri, şirketlerin türleri, faydaları, önemi gibi hususların yanında şirketleşme sürecini sağlayacak kuramsal, pratik, teknik ve ilmi veriler de kamuoyuna aktarılmıştır. Bu bağlamda bu makale, Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi örneği üzerinden Osmanlı sanayileşme sürecinin temel unsur, parametre ve yapıtaşlarından olan şirketlerin ortaya çıkış ve gelişim süreçlerinde matbuatın katkısını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Makalede bu amaç doğrultusunda, genel hatlarıyla şirketlerin ve şirketleşme faaliyetlerinin tarihsel gelişim süreçlerinden bahsedilecek; Osmanlı matbuatının genel durumuna değinilecek; Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi’nin ortaya çıkışı, hedefleri ve yayın ilke ve politikaları üzerinde durulacak ve gazete’de şirketler ve şirketleşme süreci hakkında yer alan on iki (12) adet yazı, kronolojik bir temelde değerlendirilmeye çalışılacaktır. Bu yazılar, Osmanlı şirketleşme hareketinin kavramsal çerçevesinin ne şekilde oluşturulduğunun anlaşılması, matbuatın meseleye olan katkısının ortaya konulması veya Meşrutiyet’in yeniden ilanı akabinde yaşanan şirketleşme furyasının başlamasında etkili olan bilgi birikimin ifşası bakımlarından Osmanlı iktisat ve matbuat tarihinde büyük önem arz etmektedir.

Press, which has become a part of the Ottoman public since the 19th century, has been an important element of the Ottomans' attempts to adapt to modernity. Press in the Ottoman Empire undertook a great mission in transferring current theoretical, practical, academic and technical information to the society. Moreover with the contributions of the press, economics was approached as a scientific discipline within a theoretical and conceptual framework by some Ottoman economists, journalists and intellectuals. This situation can be clearly understood from the content of the Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi, which continued its publication life from 1907 to the end of 1913. Hundreds of articles were published in the newspaper in order to bring the Ottoman economy up to modern standards; to develop the agricultural, commercial and industrial sectors; and to inform the public about modern and current economic approaches, methods and techniques. In this respect, the newspaper has undertaken the mission of a modern school in the field of economics. Also, since 1907, the "company/corporatization issue", which is a very important phenomenon in terms of modern capitalist production relations, has been discussed in every aspect by the newspaper staff. In the writings, information such as company and incorporation concepts and processes, types of companies, their benefits and importance, as well as theoretical, practical, technical and scientific data that will enable the incorporation process, has been also conveyed to the public. In this context, this article aims to reveal the contribution of the press to the emergence and development processes of companies, which were among the basic elements, parameters and building blocks of the Ottoman industrialization process, through the example of the Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi. In this article, in line with this purpose, the historical development processes of the company and incorporation actıvıtıes will be mentioned in general terms; the general situation of the Ottoman press will be adverted; the emergence, objectives and publishing principles and policies of the Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi will be discussed; and twelve (12) articles about companies and the incorporation process in the newspaper will be evaluated on a chronological basis. These writings are of great importance in the history of Ottoman economics and the press in terms of understanding how the conceptual framework of the Ottoman corporatisation movement was formed, revealing the contribution of the press to the issue or disclosing the accumulation of knowledge that was effective in the start of the corporatisation trend following the re-proclamation of the Constitutional Monarchy.