Doğanın insanla ilişkisinin en iyi örneklerinden biri olan Kapadokya'daki Derinkuyu, yeraltı yaşamı için birçok olasılık ve özellik yaratmaktadır. Bu araştırmanın temel amacı, yeraltı mekân kullanımıyla benzersiz olan Derinkuyu yeraltı şehrinin yerleşimini incelemektir. Tartışmanın odak noktası, mekan sentaksı ile kesit ve plan düzeyinde yeraltı mekân kullanımının araştırılmasıdır. Arkeolojik araştırmaların bir sonucu olarak üretilen kesitler ve planlar vasıtasıyla yeraltı yerleşiminin form ve yapısını oluşturan mekânsal bağlantılar belirlenmektedir. Bu çalışma kapsamında bir yeraltı şehri olan Derinkuyu yerleşmesi mekan dizimi yöntemi kullanılarak analiz edilmektedir. Bu analizler ışığında yeni bir kurgu oluşturularak, bu yerleşim yatay olarak kurulmuş olsaydı mekânsal kurgusu nasıl olurdu sorusuna cevap aranmaktadır. Derinkuyu yeraltı şehri olarak katmanlı bir yapıya sahiptir ve alanlarının kullanım amacı yapılan arkeolojik çalışmalar sayesinde belirlenmiştir. Yeraltı şehrinin, bugüne kadar çok küçük bir bölümüne ulaşıldığı düşünülmektedir. Bu şehrin ortaya çıkarılmış olan kısmı için  mekan dizimi analizi yapılması amacıyla Grasshopper üzerinden “Syntactic” eklentisi kullanılarak mekanların grafiksel karşılıkları oluşturulmaktadır. Bu oluşturulan grafikler ve elde edilen sayısal veriler, şekiller ile çalışmanın çıktısı olarak sunulmaktadır. Bu çalışma ışığında, Derinkuyu yeraltı şehri aynı bağlantı noktalarıyla yatayda yerleşmiş olsaydı ortaya çıkabilecek olasılıklar temsil edilmektedir. Sonuç olarak, elde edilen 2 boyutlu üretken sistemde değişken parametrelerle ortaya çıkabilecek yeni modellerin mekan dizimi analizleri ile mekanın alternatif modeli grafiksel olarak üretilmektedir.

Derinkuyu in Cappadocia, one of the best examples of the relationship between nature and man, creates many possibilities and features for underground life. The main purpose of this research is to analyse the layout of Derinkuyu underground city, which is unique in its use of underground space. The focus of the discussion is to investigate the space syntax and the use of underground space at the section and plan level. Through the sections and plans produced as a result of archaeological research, the spatial connections that form and structure of the underground settlement are determined. Within the scope of this study, Derinkuyu settlement, an underground city, is analysed using the spatial sequence method. In the light of these analyses, a new fiction is created and an answer is sought to the question of how the spatial fiction would have been if this settlement had been established horizontally. Derinkuyu has a layered structure as an underground city and the purpose of using its areas has been determined thanks to archaeological studies. It is thought that a very small part of the underground city has been reached so far. In order to analyse the spatial sequence for the uncovered part of this city, graphical equivalents of the spaces are created using the "Syntactic" plugin on Grasshopper. These graphs and the numerical data obtained are presented in figures as the output of the study. In the light of this study, the possibilities that may arise if the underground city of Derinkuyu was located horizontally with the same connection points are represented. As a result, the alternative model of the space is produced graphically by space syntax analyses of new models that may arise with variable parameters in the obtained from 2-dimensional generative system.