Marmaris ve Milas İlçelerinde Bulunan Figürlü Kapı Tokmaklarından Örnekler

Author:

Number of pages:
483-505
Language:
Türkçe
Year-Number:
2024-Volume 19 Issue 2

Araştırmadaki amaç, Marmaris ve Milas ilçeleri özelinde, sayıları gün geçtikçe azalan, bir zamanların en önemli kapı aksamları arasında yer alan, farklı tipteki figürlü tokmaklara dikkatleri çekmektir. Marmaris ve Milas ilçelerindeki kapı tokmak ve aynalarıyla ilgili, 2017-2018 yılları arasında yapılan saha çalışmalarında; 19’u el,  1 adedi ise kuş şeklinde olmak üzere figürlü 20 tokmak tespit edilmiştir. Ekseriyeti bronz ve pirinç alaşımından döküm tekniği kullanılarak yapılmış olan tokmaklar, tipolojik ayrıma tabi tutularak irdelenmeye çalışılmıştır.Dışarıdan gelenlerin, hane halkını haberdar etmek amacıyla kullanılmalarının yanı sıra, kapıların süsleme kompozisyonlarının tamamlanmasına da katkı sağlayan tokmakların büyük bir bölümü Avrupa’dan ithal edilerek yurt içindeki atölyelerde kalıbı çıkarılarak çoğaltılmıştır. Çoğunda, aynı ya da benzer kalıplar kullanılmış olduğundan, istisna birkaç örnek dışında, çoğunda yapım tarihi ve usta kitabesi yer almadığından, kesin bir tarihlendirmede bulunmaktan kaçınılmıştır.  Ancak Anadolu’da tarihi belli olan en erken örneklerin 19.yüzyıldan önceye gitmediği göz önünde bulundurulduğunda ele alınan örneklerin de 19. yüzyıl ve sonrasına ait oldukları söylenebilir.Teknolojinin hızla gelişim gösterdiği çağımızda, birçok alanda olduğu gibi bir zamanların gözde haberleşme araçlarından olan tokmakların yerini de çok farklı haberleşme araçları almaya başlamıştır. Anadolu’nun birçok bölgesinde yerel ustalar tarafından, talepler doğrultusunda değişik malzemeden farklı tarihlerde yapılmış oldukları anlaşılan tokmaklar, işlevleri yanı sıra, ait oldukları dönemin estetik değerlerini ve temsil ettikleri kültürü anlamaya da katkı sunarlar. Bu özelliklerine rağmen, ne yazık ki, artık olmaları gereken yerlerinde değil, bakır eşyaların onarılıp satıldığı çarşılarda, semt pazarlarında ya da müze ve özel koleksiyonerlerin vitrinlerinde yer almaya başladılar. Bazı erken örneklerin görselleri eşliğinde tarihçesine de değinilen çalışmada ele alınan tokmakların çoğu, in-situ durumdadır. Ele alınan eserler, tek tek tanıtmak yerine, genel özelliklerine vurguda bulunularak yurt içi ve dışındaki benzer örnekler eşliğinde sunulmaya çalışılmıştır.

 

Keywords


The aim of the research is to draw attention to different types of figured knockers, which are among the most important door fittings of the past, whose numbers are decreasing day by day in Marmaris and Milas districts. During the field studies conducted between 2017 and 2018 on door knockers and mirrors in Marmaris and Milas districts; 20 figured knockers were identified, 19 of which were in the form of hands and 1 in the form of a bird. The knockers, most of which were made of bronze and brass alloys using the casting technique, were tried to be analyzed by subjecting them to typological distinction. In addition to being used to inform the household of outsiders, the majority of the knockers, which contribute to the completion of the ornamental compositions of the doors, were imported from Europe and reproduced by making molds in domestic workshops. Since the same or similar molds were used for most of them, except for a few exceptions, most of them do not bear the date of manufacture or the master's inscription, thus avoiding a precise dating.  However, considering that the earliest dated examples in Anatolia do not date earlier than the 19th century, it can be said that the examples discussed belong to the 19th century and later. In our age of rapid technological development, many different means of communication have begun to take the place of the mallets, which were once a favorite means of communication, as in many fields. The mallets, which are understood to have been made by local craftsmen in many regions of Anatolia from different materials at different dates in line with the demands, contribute to understanding the aesthetic values of the period they belong to and the culture they represent, as well as their functions. Despite these characteristics, unfortunately, they are no longer found where they should be, but in bazaars and neighborhood markets where copper objects are repaired and sold, or in the showcases of museums and private collectors. Most of the knockers discussed in the study, which also touches upon the history of some early examples with visuals, are in-situ. Instead of introducing the artifacts one by one, the general characteristics of the artifacts are emphasized and presented with similar examples from Turkey and abroad.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 139
Number of downloads 274

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.