Bu çalışma Osmanlı modernleşmesi sürecinde sanayi, eğitim ve mimari alanında meydana gelen gelişmeler içerisinde yer alan Ankara Sanayi Mektebi’ni konu edinmektedir. Açılış tarihi bilinmeyen ve ilk kez 1872 tarihli Ankara kent yıllığında ıslahhane olarak bahsedilen mektep, temelde fakir ve kimsesiz erkek çocukların barındırılıp onlara bir meslek dalının öğretilmesini amaç edinmiş bir mesleki eğitim kurumudur. Erken dönemlerinde çeşitli yapılarda kiralık olarak faaliyet gösteren Ankara Sanayi Mektebi için temelleri 1901 yılında atılan yeni bir yapı inşa edilmiştir. Geç Osmanlı Dönemi’yle birlikte Bankalar Caddesi’nde yoğunlaşan imar faaliyetlerinin ilk örnekleri arasında yer alan mektep, yönetim-derslik yapısı ile iç avluyu üç yönden çevreleyen atölyeleriyle öğrencilerine eğitim ve barınma hizmetlerini tek çatı altına sunabilmiştir. Çalışmanın amacı; Ankara Sanayi Mektebi’nin tasarım anlayışı ve mimari özelliklerini tanıtmak, mektebin Ankara’nın değişim sürecindeki rolünü göstermek, mimari özellikleri ile onu diğer sanayi mektepleri ve çağdaşı olan eğitim yapılarıyla karşılaştırarak dönem özellikleri kapsamında değerlendirmektir. Çalışma sonucunda Ankara Sanayi Mektebi’nin bünyesinde barındırdığı tüm özellikleriyle döneminin referanslarına katkı sağladığı görülmüştür. Küçük bir kasabadan Türkiye’nin başkentine dönüşen Ankara’nın kent kimliğinde mektebin hem işlevi hem de tarihi yapısıyla önemli bir yer teşkil ettiğinin altı çizilmiştir. Sanayi mekteplerine ait eğitim modelinin mekanı biçimlendirme üzerindeki etkisini örnekleyen Ankara Sanayi Mektebi’nin yapım sürecindeki belirsizlik, mimarının kimliği ve yapının 1911 tertibat planı ile arasındaki öncüllük sorunsalı üzerinde tartışılmıştır. Tasarım anlayışıyla sadeleştirilmiş neo-Rönesans üslubuna referans veren mektebin, tartışmalar sonucunda 1911 tertibat planına öncül olduğu sonucu ortaya koyulmuştur. Bunlara ek olarak işlevini ve özgünlüğü kaybetmeden günümüze kadar gelebilen mektebin kurgu ve plan şemasının, Cumhuriyet Dönemi’nde çeşitli alanlarda eğitim veren meslek okullarında örnek alınıp yorumlanmış olmasına da dikkat çekilmek istenilmiştir.
This study is about the Ankara Industry School, one of the industry, education, and architecture developments during the Ottoman modernization process. The school, which opening date is unknown and was first mentioned as a youth detention center in the 1872 almanac of Ankara, is a vocational education institution essentially aimed at taking in poor and orphaned boys and teaching them a profession. A new building was built for the Ankara Industry School, which foundations were laid in 1901 and which operated in various facilities for rent in its initial phase. With its administration-classroom structure and workshops surrounding the inner courtyard from three directions, the school, which is one of the first examples of zoning focused on Bankalar Street with the Late Ottoman Period, was able to provide education and accommodation for its students under one roof. This study aims to introduce the design understanding and architectural features of Ankara Industry School, to demonstrate the school's role in the process of change in Ankara, and to evaluate it in the context of its period-typical features by comparing it to other industrial schools and contemporary educational structures in the context of architecture. As a result of the study, it was found that Ankara Industry School, with all its characteristics, contributes to the references of its time. It was underlined that the school had an important place in the identity of the city of Ankara, which has transformed from a small town into the capital of Turkey. The uncertainty in the construction process of Ankara Industry School illustrates the impact of the educational model of industrial schools on the design of the space, the identity of the architect, and the problem of the premise between the building and the layout plan of 1911. The impact of the simplified Neo-Renaissance style in the school's design concept was seen, and it was concluded that the school was a pioneer in the 1911 layout plan due to the discussions. Moreover, it should be pointed out that the construct and the planning scheme of the school, which have survived until today without losing their function and originality, have been taken as an example and interpreted in vocational schools that train in different fields in the Republican Period.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.