Tıp tarihi açısından incelendiğinde dünyada yaşanmış büyük pandemilerin olduğu ve bunların tıbbi, sosyal, etik ve ahlâki sonuçlarının ortaya çıktığı bilinmektedir. Hastalık etkeni kavramının geçmiş yüzyıllarda bilinmemesi nedeniyle bundan etkilenen toplumların korku, endişe ve panik içinde kaldığı, farklı değişimlerin yaşandığı görülmektedir. Ancak özellikle son 100 yıl içinde tıbbi teşhis ve tedavi olanaklarının artması sebebiyle hastalıkların geçmiş dönemdeki kadar etkin olmadığı fark edilmektedir. Buna rağmen 20. yüzyılda HIV ve AIDS, 21. yüzyılda SARS, MERS, Ebola gibi viral hastalıkların büyük sağlık sorunları oluşturduğu inkâr edilemez gerçektir. Son olarak Çin’in Hubei eyaleti Wuhan kentinde Aralık 2019 tarihinde başlayan ve COVID-19 olarak nitelendirilen viral bir salgın hastalığın hızla dünya geneline hızla yayılarak pandemi şekline dönüşmesi, pandemilerin tarihinin gidişatını değiştiren bir duruma sebep olmuştur. Görülmüştür ki, dünya hâlâ bu tür büyük sağlık sorunlarına karşı hazır değildir. Artan dünya nüfusunun da etkisiyle, hastalığın bulaştığı kitle sayısının yüksekliği ve ölümcül etkisinin yüksekliği yüzünden yetersiz kalan sağlık bakımının ve sosyal hizmetlerin bu hastalığın süreçlerinde bazı olumsuzluklara sebep olması yeni ve sorgulanması gereken bir dünya düzeninin varlığına işaret etmesi doğaldır. Yaşamış bütün pandemilerin sonrasında toplumların işlevsel yapısı derinden etkilenmiş, yeni değişimlerin ortaya çıkması kolaylaşmıştır. Aynı şekilde COVID-19 sonrasında da dünya genelinde ve birçok sektörde, çalışma ve mesleki alanda kalıcı değişimler ortaya çıkacaktır. Makalede, pandemi tarihindeki üç hastalığın kısa tarihsel öykülerine değindikten sonra, günümüzde yaşanan COVID-19 pandemisiyle birlikte değerlendirmesini tartışma ve sonuç bölümünde yapacağız.

When it is examined in terms of history of medicine, it is known that there are big pandemics in the world and their medical, social, ethical and moral results as well. Since the concept of the disease factor has not been known in the past centuries, it is seen that the affected communities have remained in fear, anxiety and panic, and different changes have been experienced. However, it is noticed that the diseases are not as effective as they were in the past due to the increase in medical diagnosis and opportunities in the treatment experienced in the last 100 years. Despite this, it is undeniable fact that viral diseases such as HIV and AIDS in the 20th century, and SARS, MERS, Ebola in the 21st century caused great health problems. Finally, the viral epidemic disease(described as COVID-19), which started in December 2019 in the city of Wuhan in Hubei province of China, rapidly spread around the world and turned into a pandemic and resulted in changing the course of the history of pandemics. It turns out that the world is still not ready for such major health problems. Having the health care and social services, which have been inadequate due to the high number of the infected cases (also related to the population growth in the world) and the fatal effect of the disease naturally suggests that there is a new and a questionable world order in the processes of this disease. After all the pandemics that were experienced, the functional quality of societies markedly affected, and the emergence of new changes became easier. Likewise, after COVID-19, permanent changes will emerge across the world and in many sectors including working and professional fields. In this article, after mentioning the short historical stories of the three pandemics in human history, we will remark on the COVID-19 pandemic experienced today in the discussion and conclusion section.