Birinci Dünya Savaşı dünya tarihi açısından olduğu kadar Türk tarihi açısından da büyük bir önem arz etmektedir. Zira bu savaş Osmanlı Devleti için Ortadoğu’nun tamamen elden çıkmasının ötesinde devletin tarih sahnesinden de çekilmesine neden olan son savaşıdır. Osmanlı Devleti, bu savaşta birçok cephede savaşmış ve bazı cephelerde çok önemli zaferlere imza atmıştır. Bu zaferlerden birisi de son birkaç yıldır önemle üzerinde durulan ve yeni yeni önemi anlaşılan Kut’ül Amare (Amara) zaferidir. Bu çalışmada İngiltere’nin Irak Cephesi komutanı John Nixon’un yerine 1916 Ocak ayında atanan Hindistan Ordusu Genel Kurmay Başkanı General Sir Percy Lake’in Kutü’l Amare ile ilgili yazmış olduğu “Kûtü'l-amâre muhasarası ve harekât-ı tahliyesinin edvâr ve safahâtı” başlıklı raporu değerlendirilecektir. 27 (Yirmi yedi) sayfadan oluşan rapor çok önemli bilgiler ihtiva etmektedir. Rapor 10 Ocak 1916 tarihinden 30 Nisan 1916 tarihine kadar geçen süreyi üç ayrı safhada değerlendirmekte ve bu süreçte İngiltere’nin Irak cephesinde neden başarısız olduğuna dair çok önemli bilgiler vermektedir. Örneğin raporda Türklerin savaşçı özelliklerine ve kahramanlıklarına dair önemli bilgiler verilirken İngilizlerin erzak ve levazım açısından eksikliklerine değinilmekte ve İngilizlerin doğa şartlarına (yağmur, su taşkınları vb.) karşı da verdiği mücadele anlatılmaktadır. Bununla beraber Halil (Kut) Paşa’nın hasta ve yaralı askerlerin değişimi için gösterdiği yakınlığı takdire şayan olarak değerlendiren Sir Percy Lake, “Generallerin hıdamet-i mümtazesi” başlığı altında kumandanlarını ayrı ayrı değerlendirmektedir. Raporun sonunda Kut’ül Amare’de savaşan İngiliz birliklerinin isimleri yer almaktadır. Çalışmada rapor ile birlikte arşiv belgeleri, hatıralar, dönemin gazeteleri ve ikincil kaynaklar kullanılarak dönemin aydınlatılması noktasında katkı sağlanması hedeflenmektedir.
The first world war is of great significance for not only history of the world but also Turkish history. Because, beyond losing control over middle east, this war was the last one having destroyed the Ottoman State. The Ottoman State, fought in various fronts and gained critical victories in many of them. One of the victories mentioned is Amara (Kut) which has been significantly emphasized lately. In this study, will be the evaluation of the report titled “circles and phases of the siege and evacuation operation of Amara” which was written by General Sir Percy Lake, Chief of the General Staff for Indian Army who was assigned in substitution for John Nixon, Commander of Iraqi Front in January 1916. The 27 (twenty-seven) page report contains crucial information. It assesses the period from 10th of January 1916 to 30th of April 1916 within three separate phases and provides considerable information regarding why Britain failed in Iraqi front in that period. For instance, in that report are very important details about fighting skills and bravery of Turks, on the other hand, it also states that British army was lack of supplies and munitions and struggled against natural conditions (rain, flood etc.). Besides, Sir Percy Lake sees the concern Halil Kut Pasha shows for exchange of sick and injured soldiers as praiseworthy, also evaluates the commanders separately under the title of “Generals’ Special Services”. At the end of that report are the names of British troops fought in Amara. In that study, it is aimed that the period shall be illuminated through archives, recollections, newspapers of that period and subsidiary sources, along with the report.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.