Edirne Sarây-ı Cedîd-i Âmire’de IV. Mehmed Kasrı (Dolmabahçe Kasrı)

Author:

Number of pages:
1941-1964
Language:
Türkçe
Year-Number:
2020-Volume 15 Issue 3

Bu çalışmada Edirne’deki Sarây-ı Cedîd-i Âmire’nin harem bölümünde bulunan IV. Mehmed Kasrı üzerinde durulmuştur. Kasır, 1072 (H.)/1661 (M.) yılında Sultan Mehmed’in annesi Turhan Valide Sultan tarafından oğlu için inşa ettirilmiştir. Yapının inşa edildiği yer Enderun ile harem arasında bulunan ve Tunca Nehri tarafına doğru uzanan alanın tesviye edilerek setler haline sokulmasıyla elde edilmiştir. Kasır, Tunca Nehri üzerindeki Değirmen Köprüsü istikametine bakan geniş bir seyirlik alana sahipti. Ayrıca Daire’nin önünde büyük bir havuz da bulunmaktaydı. Ne yazık ki günümüze gelemeyen yapı hakkında ancak sınırlı sayıdaki dönem kaynağından bilgi bulabilmekteyiz. Bu kaynaklardan edindiğimiz bilgilere göre Mehmed Dairesi, 2,5 zira‘ yüksekliğindeki bir zemin üzerine oturmaktaydı. Yüksek zemin üzerindeki Daire’ye on basamaklı bir merdivenle çıkılmaktaydı. Üst kısmı çadır şeklinde geniş saçaklı bir örtü ile örtülüydü. Kasr’ın valide taşlığı yönündeki duvarları kârgîr diğer taraflar dolma ve bağdadi tekniğinde inşa edilmişti. Birkaç farklı mekândan müteşekkil Kasr’ın, büyük bir köşk odası, farklı büyüklükte üç oda, bir dîvânhâne, bir hamam, bir hela, geçitler ve bir hazine odası bulunmaktaydı. Bu çalışmada, 17. yüzyılın ortalarında inşa edilmiş olan Mehmed Dairesi’nin dönem kaynakları ve tamirat kayıtlarından yola çıkılarak tasviri yapılmıştır. Bu tamirat kayıtlarının bir kısmı yayınlanmış, 1171 (H.)/1757-58 (M.) yılına ait III. Mustafa dönemine tarihlenen kayıtlar ise ilk defa bu çalışmada üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda, bu tamiratın kapsamı ve yapılması planlanan işlerin neler olduğu çalışmanın incelediği diğer önemli hususlardır. 1171 (H.)/1757-58 (M.) yılına ait kayıtlarından anlaşıldığı kadarıyla tamirat Daire’nin hem iç hem de dış kısımlarına yönelik olmuştur. Ancak bu onarım kapsamlı bir tamiratı ihtiva etmemektedir.

Keywords


This essay discusses the Kiosk of Mehmed IV at the Harem division of the New Palace “Sarây-ı Cedîd-ı Âmire” in Edirne. The Kiosk was built by “Turhan Valide Sultan”, mother of the Sultan Mehmet, in 1072 (H)/1661 (M) for her son. The place where the construction was built was obtained by levelling the area between the Enderun and the Harem and extending towards the Tunca River and by making terraces. The Kiosk had a wide view of scenery looking at the Mill Bridge over the Tunca River. Besides, there was also a large pool in front of the Kiosk. Unfortunately, we could find information only from a few numbers of sources of that period about the structure, which is not seen at present. Pursuant to the information that we have obtained from these sources the Office/Palace of Mehmet was located/seated on a floor at height of 2,5 “zira” (cubit). The apartment/palace built on a high floor was reached through a ten-step staircase. Its upper section was covered by a sheath with a wide eave at a tent-shaped cover. The walls of the Kiosk at the direction of the paved courtyard of "Valide" (mother) were made of stone and others were constructed with the technique of filling and timberwork. The Kiosk consisting of several different locations was provided with a large room of villa/pavilion, three rooms at different sizes, a hall of audience (dîvânhâne), a Turkish bath, a toilet, a crossovers and a treasury chamber. Starting from the sources of the era and the sources of restoration records description of the Sultan Mehmed's Office built in the middle of the 17th Century has been made in this research. Some of these records of restorations have been published; the records for the era of Sultan Mustafa III in 1171 (H.)/1757-58 (M.) however have been studied for the first time in this work. In this respect, the scope of the restoration and what were the works planned to be carried out are the other prominent issues which have been investigated in this study. As much as we have understood from the records for the years of 1171 (H)/1757-58 (M) both external and internal parts of the Palace were subjected to the restoration works. However, the work has not covered a comprehensive restoration.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 548
Number of downloads 459

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.