Bu araştırmanın amacı; yaşadıkları ülkelerde yaşanan kargaşa ve savaşlardan dolayı ülkelerini terk etmek zorunda kalarak Türkiye’ye sığınan mültecilerin eğitime erişmeleri sürecinde karşılaştıkları problemler ve aynı zamanda sosyal içerilme beklentilerini açığa çıkarmaktır. Araştırmada katılımcıların görüşlerini açığa çıkarmak amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desenden yararlanılmıştır. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış bir görüşme formu aracılığıyla elde edilmiştir. Araştırma verileri Ocak ve Şubat 2020 tarihleri arasında toplanmıştır. Bu kapsamda Samsun’da yaşayan ve öğrenci velisi olan, amaçlı ve ölçüt örneklem yöntemleriyle belirlenen 6’sı Iraklı, 5’i Suriyeli ve 3’ü Afganistanlı mültecilerle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Katılımcıların 4’ü erkek, 10’u kadındır. Araştırmada elde edilen veriler, içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma bulguları tema, alt tema ve kategoriler olarak yapılandırılmıştır. Araştırma sonucunda; mültecilerin Türkiye’ye göçlerinin nedenleri temasında, savaş ve çatışma kaynaklı ve diğer nedenler başlık iki alt tema ya bağlı olarak güvenlik, yakınlık, ekonomi, Türkiye’nin Müslüman ülke oluşu ve Türkmenlik kategorileri elde edilmiştir. Eğitime erişim sürecine ilişkin deneyimler temasına bağlı, olumlu ve olumsuz deneyimler alt temasında ise dil, dışlanma-horlanma, şiddet, olumlu öğretmen davranışları ve yakın kültür ve din kategorilerine ulaşılmıştır. Mültecilerin topluma uyumu ve kabullenilme deneyimlerine ilişkin ana temaya bağlı olarak dışlanma ve kabullenilme alt temalarına ilişkin ise hor görülme, şiddet, iş vermeme ve düşük maaş, selamlaşmama ve korku, iyi işverenler ve yardımsever komşular kategorileri elde edilmiştir. Mültecilerin sosyal içerilme beklentileri temasına bağlı olarak devletten ve toplumdan beklentileri alt temalarına ulaşıl mıştır. Devletten beklentiler alt temasına bağlı olarak, vatandaşlık, sigortalı iş, sağlık, eğitim ve para yardımı kategorileri elde edilmiştir. Toplumdan beklentiler alt temasına bağlı olarak ise komşuluk, saygı ve hor görülmeme kategorilerine ulaşılmıştır.

Aim of this research is examine the problems about accessible education of the refugees being forced to leave their country due to the wars and conflicts and took refuge in Turkey and their social inclusion expectations. In the research, one of the qualitative research methods, phenomenological model was used with the aim of examine the opinions of the participants. Research datas are attained via semi structured interview form. Research data was gathered between January 2020 and February 2020. In this context, in-depth interviews were made with 6 Iraqi, 5 Syrian and 3 Afghanistan refugees who are parents and living in Samsun. Participants are determined by purposeful and criterion sampling methods. 4 of the participants are men and 10 are women. The data obtained in the research were analyzed by content analysis. Research findings are structured as themes, sub-themes and categories. As a result of the research; reason of the refugees took refuge in Turkey, wars and conflicts and other reasons welded two sub-theme or title, depending on security, proximity, economy, Turkey’s being Islamic country and consisting of Turkmen categories were obtained. Language, exclusion-snoring, violence, positive teacher behaviors and close culture and religion categories were reached in the sub-theme of positive and negative experiences depending on the theme of access to education. Regarding the sub-themes of exclusion and acceptance depending on the main theme of refugees' adaptation to society and their acceptance experiences, the categories of contempt, violence, non-employment and low salary, non-greet and fear, good employers and helpful neighbors were obtained. Depending on the social inclusion expectations theme of the refugees, the sub-themes of the expectations from the state and society have been reached. Depending on the sub-theme of expectations from the state, citizenship, insured job, health, education and money aid categories were obtained. Depending on the sub-theme of the expectations from the society, neighborhood, respect and non-contempt categories were reached.