Dergâhlar, tarikat ve tasavvufi hayatın göstergesi olan birer mimarlık ürünüdür. Döneminde toplumsal birlik ve beraberliğin sağlandığı; aynı zamanda konaklama, söyleşi, tören gibi farklı eylemlerin gerçekleştirildiği tarikat yapılarının da başında yer almaktadır. Bu dergâhlardan biri de Osmanlı Devleti’ne yaklaşık bir asır boyunca başkentlik yapmış Edirne’de yer alan Hasan Sezai Dergâhı’dır. Bir külliye niteliğindeki dergâh cami, iki adet türbe, çeşme, şadırvan ve hazireden oluşmaktadır. Bu çalışmada amaç, restore edilen türbelerin ve şadırvanın yanı sıra 2015 yılında rekonstrüksiyonu tamamlanan caminin bugünkü mimari özelliklerinin literatüre kazandırılmasıdır. Literatür taraması ve alan çalışması doğrultusunda, çalışma kapsamında Hasan Sezai Efendi’nin hayatı ve dergâhın kuruluşu kısaca irdelenmiş, dergâhtaki hazire, şadırvan ve türbelere değinilmiş, caminin mimari özellikleri ise detaylı olarak incelenmiştir. Sonuç bölümünde dergâh, içerdiği yapılar açısından; cami ise işlev, üst örtü biçimi, üst örtü tekniği ve süsleme özellikleri açısından ele alınarak kısmen döneminin yapıları ile benzerlikleri ortaya konulmuştur. Sonuç olarak, Osmanlı Dönemi’nde yaygınlık kazanan tarikatlar tarafından birçok dergâh kurulmuştur. Bu dergâhlardan biri olan Hasan Sezai Dergâhı da Edirne’nin kültür ve tasavvufî hayatında önemli bir yere sahip olmuştur. Dergâh, Halveti-Gülşeni tarikatının Hasan Sezai Efendi tarafından tesis edilen ve Sezai’ye nispet ile ‘Sezaiyye’ adı verilen kolunu temsil etmiştir. Sezaiyye, 20. yüzyıl başına kadar, Edirne’deki Gülşeni tarikatını temsil eden kol olmuştur. Hasan Sezai Dergâhı’nın 15. yüzyıldan itibaren inşasına başlanan tekke ve zaviye gibi benzer nitelikteki yapılar arasında külliye özelliği sergilemesi ve camisinin bir tevhithane işlevine sahip olması açısından da önem taşıdığı görülmektedir. Ayrıca Hasan Sezai Camii’nin kare ya da dikdörtgen planlı, üzeri kırma çatı ya da kubbe ile örtülü klasik camilerden farklılık gösteren mimari özellikleri ile de dikkat çektiği söylenebilir.

The dervish convent which is an indication of the religious order and mystical life is a product of architecture. They are at the forefront of the religious order buildings in their period, where social unity and solidarity are ensured and different actions such as accommodation, conversation and ceremonies are carried out. One of these dervish convents is Hasan Sezai convent located in Edirne, which has been the capital of the Ottoman Empire for almost a century. This convent is in the form of a complex consisting of a mosque, two tombs, a fountain, a shadervan fountain and a burial ground. The aim of this study is to reveal the current architectural features of the mosque, which has been reconstructed in 2015, in addition to the restored tombs and shadervan fountain. Within the scope of this study, based on the literature research and field survey, the life of Hasan Sezai Efendi and the establishment of the dervish convent with its burial ground, shadervan fountain and tombs of the dervishes has been briefly discussed and the architectural features of the mosque were examined in detail. In the conclusion, the dervish convent was ezamined in terms of the buildings it contains; on the other hand, the mosque was discussed based on its function, cover coat style, cover coat technique and ornamentation features, and partly similar buildings of the period were revealed. As a result, many dervish convents were established by the religious orders that became widespread during the Ottoman Period. Hasan Sezai Dervish Convent, one of these dervish convents, has an important place in Edirne’s cultural and mystical life. The Dervish Convent represented the branch of the Halveti-Gülşeni religious order, which was established by Hasan Sezai Efendi and called ‘Sezaiyye’ in proportion to Sezai. Until the beginning of the 20th century, Sezaiyye was the branch representing the Gülşeni religious order in Edirne. Hasan Sezai Dervish Convent shows properties of a complex and the mosque in the Hasan Sezai Dervish Convent functions as a tevithane. Moreoever, the Hasan Sezai Mosque varries from classical mosques which are square or rectengular planned and hipped roofed or domed. These features show the importance of Hasan Sezai Dervish Convent and Hasan Sezai Mosque.