Çeşme, geçmişte yaşayan insanların su ihtiyacını karşılayan en önemli mimari öğe olduğundan Türk-İslam kentlerinin değerli mimari eserleri arasında yer almaktadır. Bu sebeple suyu aziz bilen Osmanlı, medeniyetinin hem mütevazı, hem de gösterişli yansımaları olan çeşmelerle meydanlarını süslemiştir. Çeşmeler, dönemlerinin mimari üsluplarını taşıyan, sanatsal eserler olduğu gibi şehir merkezlerinde mahalle ve sokakların oluşmasında da belirleyici rol oynamışlardır. Su, insanlığın en büyük ihtiyacı olduğundan asırlardır çeşitli yollarla bu ihtiyacın sağlanması amaçlanmış ve bu amaç ışığında pek çok yapı ortaya çıkmıştır. Bu yapılar özellikle İslamiyet’in suya büyük önem vermiş olması ve insanlara su sağlamanın hayırlı olduğunu bildirmesi bu önemi daha da artırmıştır. Tarihte bir bölgenin ismi olan Harput’ta da çok sayıda çeşme inşa edilerek çeşme yolu güzergâhlarını oluşturmuşlardır. Bu çeşmelerden birçoğu günümüze ulaşmıştır. Bu çeşmelerden biri Cami Kebir Mahallesinde Ulu Cami bahçesi bitişiğinde yer alan yarım yuvarlak kemerli Harput Ulu Cami (Bey-Pınar) Çeşmesi olup makalemizin de ana temasını teşkil etmektedir. Bu çalışmada, Elazığ İl Merkezi Harput Mahallesi, Şefik Gül Kültür Evi (Gülsen Evi) bahçesinde yer alan Harput Ulu Cami (Bey-Pınar) Çeşmesi, sanat tarihi yönünden incelenmiştir. Çalışmaya kaynak taraması ile başlanmıştır. Bu kapsamda Harput’un tarihi ve coğrafyası, çeşme mimarisinin gelişimi, Harput Ulu Cami (Bey Pınarı) Çeşmesi’nin detaylı olarak yeri, tarihçesi, planı, malzemesi, teknik ve süslemeleri, restorasyon süreci, restorasyon sürecinde tenkit edilen hususlar, öneriler ve sonuç ile sınırlandırılmıştır.

Because fountains are the most important architectural elements that provided the water needs of people in the past, they are among the most important architectural works in Turkish-Islamic cities. Therefore, The Ottomans, whose waters are known to be sacred, played significant roles in creating works of art that carried the architectural style of their time by ornamenting squares with fountains that were modest or luxurious reflections of water civilization in addition to significant roles in forming neighborhoods and streets in city centers. Because water is the greatest need of humanity, it has been aimed to meet this need in various ways for centuries and many structures have been created in line with this aim. The fact that these structures signal that especially Islamism place great importance on water and providing water to people is one of the greatest charity works increased this importance further. In Harput, which is the name of a region in history, many fountains were built and routes for fountains were created. Many of these fountains have survived until today. One of these fountains is Harput Ulu Mosque Fountain, which has a round-arched, vaulted shape and is located next to the yard of Ulu Mosque in Camii Kebir neighborhood, and it constitutes the main theme of our study. In this study, Ulu Mosque Fountain in Harput, which is located within Şefik Gül Culture House (Gülsen House) in Harput neighborhood of the central county of the city of Elazığ, was investigated in terms of art history. The study was initiated with a literature review. Accordingly, the investigation covered history and geography of Harput, development of fountain architecture, the detailed location of Ulu Mosque Fountain in Harput, its history, plan, materials, technique and ornamentation, the restoration process, the points considered during its restoration process, suggestions and conclusions.