Özet: İntihal önemli bir sorunsal olarak Türkiye’de ve dünyada edebi eserlerde, çeşitli sanat ve basın dallarında çok sık karşılaşılan bir durum olmasına ve zaman zaman ses getirmesine rağmen, “çeviri intihali” özellikle son 1015 yıllık zaman diliminde çeviribilim bağlamında ve çeviribilim araştırmacıları tarafından çeşitli yönleriyle irdelenmektedir. Bu çalışmada, biyografi yazarı olarak da bilinen İngiliz yazar Joan Haslip’in 1958 yılında yayımlanan The Sultan. The Life of Abdul Hamid II adlı eseri ve 1964, 1998, 2001, 2008 ve 2009 yıllarında Türkçeye kazandırılan beş farklı çevirisi “çeviri intihali” odağında incelenmektedir. İncelemede farklı yayınevlerinden çıkan ve çevirmenler tarafından çevrildiği belirtilen bu erek metinlerin benzerlik ve farklılıkları üzerinde durulmaktadır. Böylelikle, söz konusu bu erek metinlerde, yeni bir “çeviri” olmamalarına ya da bir “yeniden basım” olmalarına rağmen, Türk okurlarına yeni bir çeviriymiş gibi sunulmaları nedeniyle “çeviri intihali” yapılıp yapılmadığının ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Bu bağlamda, öncelikle bu konuda yapılmış çalışmalara yer verilmekte ve “çeviri intihali” tartışmaya açılmaktadır. Ardından çalışmanın araştırma nesnesini oluşturan kaynak metin ile erek metinler hem yan metinsel hem de metin içi unsurlar bakımından karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır. Karşılaştırmanın sonucunda, iki farklı çevirmen tarafından çevrildiği iddia edilen ikinci ve üçüncü erek metnin ve çevirmeni belirtilmeyen beşinci erek metnin ilk erek metnin birer “yeniden basımı” olduğu ve “çeviri intihali” olarak nitelendirilebileceklerine, yalnızca dördüncü erek metnin yeni bir “çeviri” olduğuna ilişkin tespitlerde bulunulmaktadır. Çalışmanın “çeviri intihalini” ve tespitini örneklendirmeye, intihalin ne tür yollarla gerçekleşebileceğini gözler önüne sermeye ve özellikle “çeviri intihalinin” boyutlarını anlama ve anlamlandırmaya yardımcı olacağı düşünülmektedir.
Abstract: Although plagiarism as a significant problem in literary works as well as various fields of art and media faced frequently and is realized from now and then, “translation plagiarism” has been scrutinized especially in the last 10-15 years in the context of translation studies with its diversified aspects by translation studies researchers. In this study, English writer, also known as a biography writer, Joan Haslip’s work called The Sultan. The Life of Abdul Hamid II (1958) and its five different Turkish translations made in 1964, 1998, 2001, 2008 and 2009 are examined in the focus of “translation plagiarism”. In the analysis, the similarities and differences of these target texts translated by different translators and published by different publishing houses are dwelt on. Thus, it is aimed to uncover whether there are “translation plagiarisms” in these target texts despite being “reprints” presented to Turkish readers. In this regard, firstly “translation plagiarism” is discussed taking into account researches carried out in this subject. Later, being the research objects of this present study the source text and the target texts are examined comparatively with respect to paratextual and textual elements. The study determines that the second and third target texts asserted to be translated by two different translators and the last translation lacking a translator name are “reprints” of the first translated text and for they were presented as new translations, they can be regarded as “translation plagiarism”, only the fourth target text is a new “translation” in the conclusion. It is thought that this study will help to exemplify and detect “translation plagiarism”, to uncover the ways of translation plagiarizing and especially to understand and make sense of the dimensions of “translation plagiarism”.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.