Kadının devlet ve toplum hayatındaki yeri ve hakları, tüm toplumlarda gelişmenin ve modernleşmenin önemli bir ölçütü ve parametresidir. Zira kadın, yaşlı, engelli gibi toplumun zayıf halkalarından biri olarak kabul edilir. Bu itibarla siyasi ve sosyal zeminde kadınlara tanınan haklar ve özgür hareket etme kabiliyeti modern çağla birlikte evrensel değerler kategorisinde, toplumların gelişmişlik ölçütü olarak değerlendirmeye alınmıştır. Modernleşmenin sanayii inkılabıyla ilişkili olması ve buna bağlı olarak sanayileşmenin getirdiği yeni hayat tarzı ve çalışma şartları içinde kadınların da (önceki dönemden farklı olarak) sisteme dahil edilmesi “kadın işgücü” denilen bir kavramı da literatüre dahil etmiştir. Kadınların çalışma hayatına dahil olması demek üretimde katkı sağlaması, ekonomik ve sosyal hayatın vazgeçilmez parçası haline gelmesi, sorumluluk alanının genişlemesi, uzmanlık alanının oluşması ve buna bağlı olarak eğitim alması gerekliliği ve bütün bunların sonucunda da emek karşılığı ekonomik kazanç sağlayarak ekonomik özgürlüğünü kazanma gibi birbirine zincirleme bağlı gerek ve sonuçları ortaya çıkarmaktaydı. Kadınların erkeklerle yarışırcasına bu süreci paylaşmasını içeren bu yeni hayat tarzı, elbette Avrupa’yla sınırlı kalamazdı. Yakınçağ başlangıcındaki devletlerarası ekonomik rekabet ve Pazar oluşturma/Pazar kapma yarışı, Avrupa’daki gelişmeleri onunla etkileşime giren her devlete ve topluma sirayet ettirecekti. Her ne kadar “küresel” kavramı son çeyreğin ifade ediş biçimi olsa da sanayi inkılabı ve onu takip eden süreçte dünyayı etkileyen küresel bir gelişme olması gerçeğini ortadan kaldırmamaktadır. Osmanlı kadın hareketi de Avrupa’da ortaya çıkan gelişmelere paralel olarak aynı zaman sürecinde ama Osmanlı devletinin kendi yapısı içindeki özel adlandırmalarla yani Tanzimat ve müteakiben Meşrutiyet dönemlerinde kadın konusu ve kadın sorunlarının siyasi hayatta tartışılması ve gündem olmasıyla başlamıştır. Bu makale 19.yüzyıl çerçevesinde Osmanlı kadın hareketini konu almaktadır. Başta eğitim hakkı olmak üzere kadınların Osmanlı sosyal ve ekonomik hayatında yer alma çabası araştırma eserleri ve dönemin kaynakları değerlendirilerek somut gelişmelerle ifade edilmektedir

Place and rights of women in government and society are important criteria and parameters of development and modernization in all societies because like the elderly or the disabled, women are regarded as one of the weakest links of societies. In this respect, in the modern era, women’s rights and their ability to act freely are counted among universal values and as a criterion of societies’ level of development. Since modernization was related to industrial revolution and new life styles and work conditions brought with industrialization caused women to be included in the system (as opposed to the previous era), a notion called “women’s workforce” was added in the literature. Women being involved in work life meant contributing in production, being a vital part of economic and social life, wider responsibility area, having an expertise area and accordingly requiring necessary education. As a result of these things, joint requirements and consequences of economic gain and freedom occurred. This new life style which included women competitively sharing this process with men was not limited only with Europe. Economic competition and haste for creating/catching a market among governments in the early modern age caused the developments in the Europe to spread to every government and society which interacted with it. Although the notion “global” is used in the recent quarter, it does not change the fact that industrial revolution and the following process were global developments. Women’s movement in Ottoman empire occurred in parallel with the developments in Europe; though under titles specific to Ottoman empire such as Tanzimat reform era and then Constitutional era. Topic of women and their problems being discussed in political life began in these eras. This article discusses women’s movement in Ottoman in 19th century. Especially their rights of education and women’s efforts to be involved in Ottoman social and economic life are examined through studies, then references from that period are assessed and presented with concrete developments.