Türk Basınında Şeyh Ahmed Senusi (1918-1924)

Author:

Number of pages:
97-118
Language:
Year-Number:
2018-Volume 13 Issue 24

Kuzey Afrika’nın çeşitli bölgelerinde emperyal devletlerin (Fransa, İngiltere, İtalya) istilaları karşısında cihad ülküsünü ön plana çıkaran Şeyh Ahmed Senusi (1873-1933), İslam birliği fikrini de taşımaktaydı. Emperyalizme karşı cihad ve İttihad-ı İslam fikirlerini İslam coğrafyasında yaymak üzere Enver Paşa tarafından Osmanlı Padişahı V. Mehmed Reşad adına bir davet almıştı. Önce İstanbul’a daha sonra da çeşitli İslam memleketlerine gidecekti. Fakat olaylar planlandığı gibi gerçekleşmedi. Şeyh Ahmed Senusi İstanbul’a gelmeden Sultan Mehmed Reşad vefat etmiş ve tahta VI. Mehmed Vahdeddin geçmişti. 30 Ağustos 1918’de İstanbul’a ulaşan Şeyh Ahmed Senusi 31 Ağustos 1918’de düzenlenen bir merasimle Sultan Vahdeddin’e kılıç kuşattı. Sultan Vahdeddin’in izin vermemesi üzerine, İslam coğrafyalarını dolaşarak cihad ve İslam Birliği fikirlerini yayma projesi akim kaldı. Bir müddet İstanbul’da kalan Şeyh Ahmed Senusi İstanbul’un işgali sonrasında Bursa’ya nakledildi. İki yıl kadar Bursa’da ikamete mecbur kalan Şeyh Senusi Milli Mücadele’ye dahil olmaya karar verdi. Anadolu’nun birçok vilayetini gezdi. Gittiği yerlerde verdiği vaazlarda halka Milli Mücadele’nin haklılığını anlatmaya çalışarak işgalci güçlere karşı cihad çağrısında bulundu. Delibaş İsyanı ve Koçgiri (Kürt) Ayaklanması gibi olayların bastırılmasında önemli bir rol oynadı. Şeyh Ahmed Senusi’nin İstanbul’a gelişinden itibaren Türk basını tarafından yakından takip edildiği görülmektedir. Anadolu seyahati esnasındaki yer değişiklikleri, çeşitli konularda verdiği beyanatlar, zaferler ve özel günler dolayısıyla devlet erkânına gönderdiği telgraflar basında yer almış ve basın aracılığı ile kamuoyu tarafından da ilgiyle takip edilmiştir. Bu çalışmada bazı ulusal gazetelerde yer alan haberler ekseninde, Şeyh Ahmed Senusi’nin Milli Mücadele’deki rolü ve basın tarafından kamuoyunda Şeyh Ahmed Senusi ile ilgili nasıl bir algı yaratıldığı tespit edilmeye çalışılacaktır.

Keywords


Sheikh Ahmad Senussi (1873-1933), who emphasized the ideal of jihad against the invasions of the imperial states (France, England, Italy) in various parts of North Africa, also had the idea of Islamic unity. Sheikh Senussi had received an invitation from Enver Pasha to spread the ideas of jihad and İttihad-ı İslam against imperialism on behalf of the Ottoman Sultan V. Mehmed Reşad. First he would go to Istanbul and then to various Islamic countries. But the events did not happen as planned. Sultan Mehmed Reşad passed away before Sheikh Ahmad Senussi came to Istanbul and VI. Mehmed Vahdeddin had passed the Ottoman throne. On August 30, 1918, Sheikh Ahmad Senussi, who arrived in Istanbul, besieged the sword with Sultan Vahdeddin in a ceremony held on August 31, 1918. As Sultan Vahdeddin did not allow him, he could not realize the project of wandering around the Islamic lands and spreading the ideas of jihad and the Islamic Union. Sheikh Ahmed Senussi was transferred to Bursa after the occupation of Istanbul. Sheikh Senussi, who was forced to live in Bursa for two years, decided to join the National Struggle. He traveled to many Anatolian provinces. In his sermons in places he went, he called for jihad against the occupying forces by trying to explain to the public that the National Struggle was right. He played an important role in suppressing the Delibaş uprising and the Kocgiri (Kurdish) uprising. It is observed that Sheikh Ahmed Senussi has been followed closely by the Turkish press since his arrival in Istanbul. Location changes during Anatolian travel, statements on various subjects, the telegrams that he sent to the government because of the victories and the special days took place in the press and he was followed with interest by the public through the press. In this study will be tried to be determined, in the context of news in some national newspapers, the role of Sheikh Ahmad Senussi in the Turkish National Struggle and what kind of perception was created by the press about Sheikh Ahmed Senussi in the public.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,330
Number of downloads 674

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.