DERLEME SÖZLÜĞÜNE KATKILAR (EMİRDAĞ / BURUNARKAÇ KÖYÜ) II

Author:

Number of pages:
241-264
Language:
Year-Number:
2018-Volume 13 Issue 28

(Çalışma, aynı adlı araştırmanın (Çifci, Musa, Sezer, Önder (2017), Derleme Sözlüğüne Katkılar (Emirdağ / Burunarkaç Köyü), Turkish Studies, Vol. 12/15, p.211-232) ikinci bölümünü oluşturduğundan aşağıdaki giriş bilgileri bu yazıdan alınmış; farklı olarak sadece yöntemde yapılan bazı ufak değişiklikler eklenmiştir.) Çalışmada Afyonkarahisar ili Emirdağ ilçesine bağlı Burunarkaç Köyü’nde kullanılan ve Derleme Sözlüğünde yer almayan sözler derlenmiş, Derleme Sözlüğü’nün erişemediği sözlerin kayıt altına alınması, Türk dilinin söz varlığının yazılı olarak bilinmeyen unsurlarının ortaya konması amaçlanmıştır. Bu amaçla, derlenen yeni sözler Derleme Sözlüğü, ağız çalışmalarının sözlük bölümleri ve “Derleme Sözlüğü’ne Katkılar” adındaki ya da içeriğindeki yayımlanmış çalışmalar taranarak kontrol edilmiş, bu kaynaklarda yer almayanlardan, yer aldığı hâlde anlam bakımından farklılık gösterenlerden küçük bir sözlük meydana getirilmiştir. Sözlük, alfabe baş harfleri belirtilmeden alfabetik bir listeden oluşmaktadır. Sözlükte madde başı olarak 131söz bulunmaktadır. Derlenen sözlerin tanımları yapılmış; sözün bağlamına ihtiyaç duyulanları kısa örnek cümlelerle kullanım yerleriyle belirtilmeye çalışılmıştır. Sözlüğe dâhil edilen sözler Derleme Sözlüğü’nde biçim olarak yer alıyorsa anlam farklılığı ve diğer ilgileri belirtilmiştir. Derlenen kelimelerin ayrıntılı fonetik gösterimi yapılmamıştır. Esasen Burunarkaç Köyü ağzında yazı dilinden farklı olarak önemli fonetik özellik gösteren fazlaca söyleyiş bulunmamaktadır. Sadece nazal n’ler (ñ), ünlü uzunlukları (ā), e>i değişimi, diftong “değgi>dēgi, döğme>dȫme” ve sıkışma ya da başka nedenlerle “nākıt< ne vakit, dīdīnıñ dīdīsı”gibi uzun söylenen ünlüler, uzunluk belirten aynı işaretle gösterilmiştir. Ünsüzlerden yazı dilinden farklı olan k > g, t > d değişmeleri belirtilmemiş, günümüzdeki söylenişlerine göre madde başları oluşturulmuştur. Yazı dilinden farklı olarak ön sesteki k>g değişimi çalışma ağzında gırtlak sesleri bulunmadığından, açık bir g/ġ farkı olmadığı için sadece g ile verilmiştir. Sözlerin kökeni hakkında herhangi bir bilgi verilmemiştir. Listede yer alan sözler, çalışmanın “Benzerlik Kaynakçası”nda yer alan çalışmalar taranarak kontrol edilmiş, aynı anlam ve biçimde olduğu tespit edilenler listeden çıkarılmış; sadece biçim ve anlam farklılığı bulunanlara atıfta bulunulmuştur. Benzerlik Kaynakçasında ve diğer sözlüklerde yer almayan şimdilik özgün tespit olarak görülen sözlerin tanımlarına ve gerektiği durumda örnek kullanım cümlelerine yer verilmiştir. Bu çalışmayla kayıt altına alınan sözlerin başka ağızlarda, yörelerde de kullanılıyor olabileceği varsayılmakla birlikte, söz özgünlüğü olarak ya da biçim veya anlam özgünlüğü olarak bu çalışmayla yazıya aktarıldıkları düşünülmektedir. Derlenen sözlerin sınırlılığını sadece Burunarkaç Köyü mikro ağız bölgesi oluşturmaktadır. Mikro ağız çalışma bölgesini oluşturan Burunarkaç Köyü’nden her iki çalışmada (Çifci, Musa, Sezer, Önder (2017), Derleme Sözlüğüne Katkılar (Emirdağ / Burunarkaç Köyü), Turkish Studies, Vol. 12/15, p.211-232) elde edilen farklı anlam ya da biçimle yazılı kayıt altına alınmamış toplam 259 söz, Türk dilinin büyük sözlüğüne eklenmiştir.

Keywords


Since this study constitutes the second section of the same research (Çifci, Musa, Sezer, Önder (2017), Derleme Sözlüğüne Katkılar (Emirdağ / Burunarkaç Köyü), Turkish Studies, Vol. 12/15, p.211-232), which can be translated as the Contributions to the Compilation Dictionary (Emirdağ / Burunarkaç Köyü), the following introduction information was taken from the previous study, and a few minor changes related to methods were added. In this study, we aim to reveal and record the words or elements in general in Turkish which are not included in the Turkish Compilation Dictionary (DS) as they have not been compiled but used in the Burunarkaç village of Emirdağ, Afyon Province through making an original dictionary of these words and elements. To this end, the new words compiled, the Compilation Dictionary (DS), the glossaries in the dialectological studies and articles named or having the content of “Contribution to the DS” have been scanned and controlled, and a small dictionary has been prepared with the words or phrases that do not exist or exist with different meanings. The dictionary is comprised of two entry list: words. There 131 entries in the dictionary. The definitions of the words compiled have been given and sample sentences have been used. If the word is already in the DS, the difference/s in meaning has/ have been mentioned. The words compiled have not been analyzed phonetically. Indeed, not many differences between written language and spoken language of Burunarkaç exist. Only nasal n (ñ), long vowels (ā), closed e (é), diphthongs (değgi>dēgi, döğme>dȫme) and vowels pronounced long (dīdīnıñ dīdīsı) have been shown with the same symbol. The constants (k>g, t>d) showing differences in the daily spoken language from the written language were detected and these words were indexed based on their pronunciation in the daily spoken language. As differently from written language, pre-sound k>g was only given as “g” because there was no guttural speech sound and no clear sound differences between g/ġ sounds in the dialect studied in this research. There has been no information given about the origins of the words. The words in the list were checked by reviewing the “Similarity Bibliography” of the research, and the ones with the same meaning and structure have been crossed off the list, and the remaining of the words were cited in this study. The definitions of the words that have been classified as original, which had not been found in the “Similarity Bibliography” and the other dictionaries were given in this study, as well as the usage of some words in sentence when they were necessary. Even though, it is assumed that the usage of the registered words in this study may be found in different dialects and regions, it has been thought that as their word originality, or their structure or meaning originality these words were transferred to a written report for the first time with this study. Burunarkaç Village micro dialect region constitutes the limitation of these compilated words. In these two studies in the region that forming the micro dialect study, Burunarkac Village, total of 259 different words (by means or structure), which had not been registered yet, were added to Great Turkish Dictionary.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,419
Number of downloads 763

Share

Journal of Turkish Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.